‘Encourage cultural programmes in Tulu'

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : ‘Encourage cultural programmes in Tulu'

ಪರ್ಪುಂಜ- ತುಳು ಮೇಳ

varthabharathi | kannada News, Latest kannada News -Tulu Mela at Parpunja

`ಭೀಷ್ಮನ ಕಡೆತ ದಿನೊಕುಲು' ಪ್ರಥಮ

`ಭೀಷ್ಮನ ಕಡೆತ ದಿನೊಕುಲು' ಪ್ರಥಮ -Prajavani-Tulu Koota, Udupi, Tulu Drama Competition-2011

Artists recreate Abbakka's life

The Hindu : / KARNATAKA : Artists recreate Abbakka's life:

'via Blog this'

ಉಡುಪಿ ತುಳು ಕೂಟ- ತುಳು ಯಕ್ಶಗಾನ ಉತ್ಸವ-2011

Udayavani: Kannada-Tulu Yakshagana Utsav - Tulu Koota Udupi

ಉಡುಪಿ ತುಳು ಕೂಟದ ತುಳು ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆ- 2011 -- ಇನಾಮು ಗೆಂದಿನಗುಲು

Udayavani: Kannada-Tulu Koota Udupi- Tulu Drama Competetion-2011-Result

ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆ ಅರಸು ಕಂಬಳಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ

ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆ ಅರಸು ಕಂಬಳಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ -Prajavani

A slice of Tulu culture

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : A slice of Tulu culture-Yakshagana

Mangalore varsity to offer Tulu certificate, diploma courses

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Mangalore varsity to offer Tulu certificate, diploma courses

ಜ್ಞಾನ ದಾಹಿಗಳಿಗೆ ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ತುಳು ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ ಸೂಕ್ತ ಅವಕಾಶ

ಜ್ಞಾನ ದಾಹಿಗಳಿಗೆ ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ತುಳು ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ ಸೂಕ್ತ ಅವಕಾಶ : ವಿ.ವಿ. ಕುಲಪತಿ ಪ್ರೊ. ಶಿವಶಂಕರ ಮೂರ್ತಿ « VISHWA KANNADIGA NEWS – ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡಿಗ ನ್ಯೂಸ್  -Rani Abbakka Tulu Adhyayana Kendra

ಶರವೂರು ---- Sharavooru Shri Durgaparameshwari Temple

Sharavooru Shri Durgaparameshwari Temple | Shivalli Brahmins-ಶರವೂರು

ತುಳುಕೂಟ ಕುವೈಟ್ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾಸಭೆ , ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಶ್ರೀ ರಮೇಶ್ ಕಿದಿಯೂರ್ ಆಯ್ಕ

ತುಳುಕೂಟ ಕುವೈಟ್ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾಸಭೆ , ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಶ್ರೀ ರಮೇಶ್ ಕಿದಿಯೂರ್ ಆಯ್ಕೆ « VISHWA KANNADIGA NEWS – ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡಿಗ ನ್ಯೂಸ್

Katrin Binder- : A folk art of coastal land and a scholar from Germ...

ಕೆಂಪುಕೋಟೆ: A folk art of coastal land and a scholar from Germ...: Katrin Binder Her interest was music and theatre. When a performance of Yakshagana, a folk art of unique blend of traditional music, ...

ಕೇಪು `ಕಜಂಬು' ಜಾತ್ರೆ

ಕೇಪು `ಕಜಂಬು' ಜಾತ್ರೆ ಇಂದು -Prajavani

ಕುಡ್ಲ ಕಲಾಮೇಳ --- : Kudla Kalamela presents a rich mosaic of art

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Kudla Kalamela presents a rich mosaic of art

‘Protect unique culture of Tulunadu'

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : ‘Protect unique culture of Tulunadu'

ಸುಳ್ಯ--- Sullia

Tulu drama festival-Dec 21, 2011

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Tulu drama festival

ನಿಟಿಲಾಪುರ ನಿಟಿಲಾಕ್ಷ ಸದಾಶಿವ

ನಿಟಿಲಾಪುರ ನಿಟಿಲಾಕ್ಷ ಸದಾಶಿವ -Prajavani-Nitilaksha Sadashiva Temple, Nitilapura, Bantval, D. k.

ಎನ್ನ ಮಾಮಿನ ಮಗಲ್ { ಪದ }

Enna maamina magal Meenana......... by shantharam shetty on SoundCloud - Create, record and share your sounds for free

ಉಡುಪಿ ತುಳು ಕೂಟದ ತುಳು ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆ-ಡಿ-21 ರಿಂದ

Udayavani: Kannada-Tulu Drama Competition, -2011, Tulu Koota, Udupi

Tulunadu Daivaradhakara Sammelan on December 17

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Tulunadu Daivaradhakara Sammelan on December 17

ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಉಮಾನಾಥ ಕೋಟ್ಯಾನ್ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ

ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಉಮಾನಾಥ ಕೋಟ್ಯಾನ್ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ « VISHWA KANNADIGA NEWS – ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡಿಗ ನ್ಯೂಸ್

Tulu Film- Bangaarda Kural in the making

The Hindu : / KARNATAKA : Bangaarda Kural in the making

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಟಕೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಕರ್ಣಭಾರ

ಕೆಂಪುಕೋಟೆ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಟಕೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಕರ್ಣಭಾರ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಟಕೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಕರ್ಣಭಾರ Udayavani | Dec 08, 2011 ಉಡುಪಿ : ದಿಲ್ಲಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಟಕ ಶಾಲೆ ಆಯೋಜಿಸಿರುವ 14ನೇ 'ಭಾರತ್‌ ರಂಗ್‌ ಮಹೋತ್ಸವ್‌' ಕ...

Umanath Kotyan is Tulu academy chief

The Hindu : / KARNATAKA : Umanath Kotyan is Tulu academy chief

ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿಗೆ ಉಮಾನಾಥ ಅಧ್ಯಕ್ಷ

ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿಗೆ ಉಮಾನಾಥ ಅಧ್ಯಕ್ಷ -Prajavani-Umanth Kotyan-Tulu Dahitya Academy President-2011

Traditional sports add colour to Kadri kambla

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Traditional sports add colour to Kadri kambla

ರಾಜಕೀಯದ ಎಂಜಲಲ್ಲಿ ಅಮಾಯಕರ ಉರುಳುಸೇವೆ

ರಾಜಕೀಯದ ಎಂಜಲಲ್ಲಿ ಅಮಾಯಕರ ಉರುಳುಸೇವೆ -Prajavani

ನೆನಪಿನ ಪುಟ ಸೇರಿದ ಶಿಲಾಯುಗದ ‘ಪಾಂಡವರಕಲ್ಲು’

ಅತ್ರಿ ಬುಕ್ ಸೆಂಟರ್: ನೆನಪಿನ ಪುಟ ಸೇರಿದ ಶಿಲಾಯುಗದ ‘ಪಾಂಡವರಕಲ್ಲು’: ಪೀಠಿಕೆ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಶೋಧನೆಗಳ ಅಲೆದಾಟದಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೆಲವು (ಐತಿಹಾಸಿಕವೂ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮಹತ್ವದ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದಂತೇ ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ತುಳಿದು ಸಾಗಿದ್ದು ಹಲವಿರಬ...

Dakshina Kannada Sahitya Sammelana-2011, Alike

news-namma kudla mangaluru

Tulu Samelana nov 6, 2011- part- 5

Tulu Samelana nov 6,2011- part - 4

Tulu Samelana- nov 6, 2011- part - 3

Tulu Samelana- nov 6,2011 - part - 2

Tulu Samelana- nov 6, 2011- part 1

ನಮ್ಮ ಕುಡ್ಲ- ಇನಿತ್ತ ಸುದ್ದಿಲು-

News-Todays News -Namma Kudla- Mangalore

Live- ನಮ್ಮ ಕುಡ್ಲ-ಸೀದಾ ಪ್ರಸಾರ

Live Nammakudlanews.com -LIVE-

ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ -2011-- ಕರೆಯೋಲೆ

muraleedhara upadhya hiriadka: ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ -2011-- ಕರೆಯೋಲೆ

Tulu Song - Vivek Nambiar - Directed By - G A Boloor Mangalore.wmv

Bappanadu Shri Durgaparameshwari Temple

Bappanadu Shri Durgaparameshwari Temple | Shivalli Brahmins

Balindra pooja (a mairpady collection)

Muraleedhara Upadhya-- --B. V. Karanth

8ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಕ್ಕೆ ತುಳು: ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಯತ್ನಕ್ಕೆ ಪಣ

8ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಕ್ಕೆ ತುಳು: ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಯತ್ನಕ್ಕೆ ಪಣ Tulu Convention at Savanur octo- 7, 2011  { -Prajavani }

B. V. Karanth- Tulu Book Released

The Hindu : NATIONAL / KARNATAKA : Tulu drama repertoire needed, says Achar

: ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ- ಬಿ. ವಿ. ಕಾರಂತ ಫುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗದೆ-2-10-2011

muraleedhara upadhya hiriadka: ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ- ಬಿ. ವಿ. ಕಾರಂತ ಫುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗದೆ-2-10-2011

namma chavadi 6-3-2011 part-2.mp4

namma chavadi 6-3-2011 part-1.mp4

ಅರಲ್ ಂಡ್ ಮನಸ್--Tulu Songs from Aralnd Manas Video Album - Part 2

ಅರಲ್ಂಡ್ ಮನಸ್---Aralnd Manas - Tulu Video Album [Part 1]

Namma chavadi 3-4-2011 Part-2.mp4

Namma chavadi 3-4-2011 Part-1.mp4

Tulu movie industry creates curiosity among investors

Business Line : OTHERS / STATES : Tulu movie industry creates curiosity among investors

Tulu Films

varthabharathi | kannada News, Latest kannada News from Gulf, Asia,India and on Sports, Business,Indian,Politics, Education

Tulu Nataka Planet

- Kuddroli Ganesh's Bhoota Kola magic -

Tulu Nataka- Appu Part 1

ಎಂಕು ಪಣಂಬೂರಿಗೆ ,ಕುಟ್ಟಿ ಕುಂದಾಪುರಕ್ಕೆ …….ನಾವು ಎಲ್ಲಿಗೆ ? « ಬಿ ಎ ವಿವೇಕ ರೈ

ಎಂಕು ಪಣಂಬೂರಿಗೆ ,ಕುಟ್ಟಿ ಕುಂದಾಪುರಕ್ಕೆ …….ನಾವು ಎಲ್ಲಿಗೆ ? « ಬಿ ಎ ವಿವೇಕ ರೈ:

'via Blog this'

Satya Drishti-{ Tulu Novel }-by Puttige Padmanabha Rai

Satya Drishti
A Tulu Novel by Puttige Padmanabha Rai
Published by
Sharaja Prakashana
Puttige
Kasargod-671321
mobile-9900410752-puttige padmanabha rai
First Edition-2011
Pages-6+90
Price- Rs 75
Cover Page Design- James Waz
Puttige Padmanabha Rai recieved S. U.  Paniyadi Tulu Novel Award-2011 for this novel

ಮೂಜಿ ಮುಟ್ಟು ಮೂಜಿ ಲೋಕ- Mooji Muttu Mooji Loka { Tulu Drama } by D. K.Chouta

Mooji Muttu Mooji Loka
a Tulu Play by Darbe Krishnasnanda Chouta
Published by Ranga Chetana Trust
Swiss Complex
Bangalore-1
First Impression-2011
Pages-136
Price-Rs 60
Cover Page-Kallur Nagesh
This play is based on the Baliyendra { Bali }myth.Baliyendra Myth is a very popular myth in the follore and religious rituals of Tulunadu{ Dakshina Kannada, Udupi and Kasargod districts.}mr. D. K Chout's pen name is Anandakrishna.

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನ ಅ. 7ರಿಂದ

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನ ಅ. 7ರಿಂದ -Prajavani

JAYA HE Jana Gana Mana in 39 voices

S. U. Paniyadi Tulu Novel Award-2011 { Satyadristi by Puttige Padmanabha Rai }

Tulu Dictionary { edited by Dr U. P. Upadhya }

Rasthrakavi Govinda Pai Samshodhana Kendra Udupi: Thulu nighantu

ತುಳು ರಂಗಭೂಮಿಗೆ ಹೊಸ ಸ್ಪರ್ಶ : ಕರ್ಣಭಾರ

ತುಳು ರಂಗಭೂಮಿಗೆ ಹೊಸ ಸ್ಪರ್ಶ : ಕರ್ಣಭಾರ- G. P. Prabhaker, Tumari { udayavani }

ತುಳುನಾಡಿನ ನಾಗಭೂತಗಳು

ತುಳುನಾಡಿನ ನಾಗಭೂತಗಳು Dr.Lakshmi. G.Prasad { udayavani }

NAGARA PANCHAMI IN TULUNADU

ನಾಗಾರಾಧನೆಯ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ

ನಾಗಾರಾಧನೆಯ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ -N. S. Bhat{ Udayavani }

Tulu Nataka- Bajane Bojanne part 1

Tulu Nataka- Parvathi part 1

Ajji Bhoota -Dr Laxmi G. Prasad

Rasthrakavi Govinda Pai Samshodhana Kendra Udupi: Ajji Bhoota -Dr Laxmi G. Prasad

ಪಟ್ಟಣವಾಸಿಗಳಿಗೂ ಆಟಿ ಕಷಾಯ ನೀಡುವ ಕಮಲಾ ಅಜ್ಜಿ

ಪಟ್ಟಣವಾಸಿಗಳಿಗೂ ಆಟಿ ಕಷಾಯ ನೀಡುವ ಕಮಲಾ ಅಜ್ಜಿ { udayavani }

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಒಲ, ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!
                                                                -ಎಂ. ವಿ. ಹೆಗ್ಡೆ.

ಲಡಯಿದ ದೋಲುಗ ಢುಂ ಢುಂ ಗೌಜಿ
ಬೀಜವು ಬಚರ್ಿಲು ಮುನೆ ಮುನೆ ಸೂಜಿ
ಇಂಚೀ ಗೌಜಿನ್ ಯಿನಿಗ್ಲ ತೂಜಿ
ಕೆಪ್ವೆರೆ ರೂಪೊಡು ನೆಲನೊಸುದೊಸುದು
ಕುಲ್ಲರೆ ತೂಪನೆ ದೀತನ ಕಾಜಿ
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ಸಾವಿರ ಸಾವಿರ ಬಂಧುಲೆ ಸಾವು
ಕೋಟಿ ಬಡವೆರ್ನ ಬಂಜಿದ ಕಾವು
ಅದಗನೆ ಕೊನುಬರು ಕಬರ್ೊಗು ಬಾವು
ಬೆರಕೆಲ್ ಜೋವೊಡು ನರಕದ ರೂಪು
ದಾಯೆಗ್ ಪಂಥೊಡು ಲಕಿಯರ್ಡಾವು!
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ಬುಲಿಪುಡು ಕೆಬಿಪೂವುಡೆವೊಂದುಂಡು
ಅಣ್ಬಾರುಳೆನವು ಪಾರುಂಡು ರುಂಡು
ನೀನರ್ೆತ್ತೆರ್ದಗಲೆನ ಕೈತುಂಡು
ಈ ಸುಖೊಟೇಪಲ ಪೊಣ್ಣಾದುಲ್ಲ
ನಿನ ಬಾಳುವೆಡಿಜ್ಜೀತ್ಲ ಬೊಂಡು
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ಇನಿಯಾ ಎಲ್ಲೆನ ಬೂರುನ ಪಾಪೆ
ಇನಿಕುಂದಾಂಡಲ ಎಲ್ಲೆಗ್ ದೂಪೆ
ತೋಜುನವೆನ್ ಯೇಪಲ ತೂದುಪ್ಪೆ
ಪನುವನ? ಗೆತೊನುಲ ಇಸೆನೇ ಬಾಸೆ
ಪ್ರಾಣೊಗು ಪ್ರಾಣೊನು ಸಾವಿರ ಕೊಪರ್ೆ
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ಆ ಮೆಯಿಟೀ ಮೆಯಿಟೆಂಚಿನ ಮಣ್ಣ?
ನಿಲ್ಕಡ; ನಿನ್ನವು ನಿನಡನೆ ಅಣ್ಣ!
ಕೆಬಿಯರತ್ದ್ ಆ ದಡಬಡ ಕೇಣ್ಣ
ಗಾಳಿದ ಶಾಲ್ನ್ ಸೊಂಟೊಗು ಬಿಗುಪು
ಮೀಸೆದ ಮಗೆಯಾನಿಂದ್ದ್ ಪಣ್ಣ!
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ನೆತ್ತರ್ದೋಕುಲಿ ಮಾರಿದ ಕೈಟ್
ರೋಮದ ರೋಮೊಲೆನ ಗಾಯದ ಮೈಟ್
ದುಂಬುಂತುಲ! ಲೋಕನೆ ತೂವೈಟ್
ದೆಂಗ್ದಡಂಗ್ದ್ ಮುಗಿಯಡ ಮೂಲು
ಈಯಿತ್ತಿನವೆನ್ ನಂಬುನ ಒಯಿಟ್?
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!

ಕಾರ್ದ ಬೇರ್ನ್ ಪೊಲ್ತ್ದ್ ನಡಪು
ನಿನ ಪಗೆನಾಯನ ಅಲ್ಲೆಗ್ ಬಡಿಪು!
ಈ ಬದ್ಕುಲೆಗುಂದೊಜೇ ಮುಡುಪು
ಆ ಗೈಜಿಡ್ ನಿನ ಸೊರಲಾ ಬರಡ್
ಅಡ್ದದ ಬೇಲಿಲೆನ್ ಬೇರ್ದ್ ಕಡ್ಪು!
    ಒಲ! ಒಲ! ಈ ಕಡೆ ತೂವಯನ!


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

`ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಉಳಿಸಲು ಸಂಪ್ರದಾಯ ನೆನಪಿಸಿ'

`ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಉಳಿಸಲು ಸಂಪ್ರದಾಯ ನೆನಪಿಸಿ' -Prajavani

ಆಟಿಡೊಂಜಿ ದಿನ

ಆಟಿಡೊಂಜಿ ದಿನ

Aatidonji Dina at Udyavara

varthabharathi | kannada News, Latest kannada News from Gulf, Asia,India and on Sports, Business,Indian,Politics, Education

TULU SONG......DENNA DENNA......{...KOTI CHENNAYA }

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Story

ತಪ್ಪು ಏರೆನ
                                                                                          - ಸಿವಣ್ಣೆ, ಸುಳ್ಯೊದಾರ್

                                   

               ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಬತ್ತೆಡ ಸೈ. ಆಯ ಬೊಡೆದಿ ಗಂಗಮ್ಮಗ್ ದರಿಪ್ಪೇಲ್ ಪತ್ತುನಿ, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಇಲ್ಲಡೆದ ಮೊಟ್ಟು ಬಡತ್ತುನಲಾ ಗಂಗಮ್ಮಗ್ ಮೋರೆಕೆಂಪಾದ್ ಮೈತ ರೋಮೊ ಕುತ್ತ ಉಂತ್ದ್, ಕಣ್ಣ್ಡ್ದ್  ಕಿಡಿ ಬರ್ಪುನೆದ ಬದಲ್ಗ್ ಬಾಯಿಡ್ದ್ ಗಂಗಾಮೃತೋ 'ಬತ್ತ್ದ್ ಆಂ, ಹಾಂ, ಬತ್ತರಾ ... ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರೊದೊಟ್ಟ್ಗ್ ಆಯಗ್ ಪ್ರಸಾದೊತಿಕ್ಕ್ದ್, ಮಾಯಿಪುದ ಸೂಡಿ ಕೈಟ್ ಪತ್ತ್ದ್ (ಎಂಕ್ಲೇ ಗೋಡೆಗ್ ವೈಟ್ವಾಸ್ ಕೊರ್ಪಿಲೆಕ್ಕ) ಅಂಬಿನೀರ್ದ ಗ್ರೀನ್ ವಿದ್ ಬ್ಲೇಕ್ವಾಸ್, ಕೊರ್ಪುನಳಾ, ಒರೋರೊ, ಸಮೋನೆ. ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಗಂಗಮ್ಮಗ್ ದೃಷ್ಟಿಭೂತೊಂದ್ತ್ ಪುದಾರ್ ದೀಯೆ.

       ಎಂಕ್ಲೊ ದೇವೆರ್ಂದ್ಂಡ ಗಣ್ಯೊಮಲ್ಪುಜೊ. ಪಾಪಾಸ್ ಪಾಡೊಂದು ತಟಪಟ ಮಲ್ತೊಂದು ದೇವೆರೆದುರುಡ್ ಪೋಪೋ. ಭೂತೋಲ್ ಮಿನಿ ಅಂದಾಂಡ ಪಾಪಾಸ್ ಮಾದ ಎಂಕ್ಲೆ ಕೈಡ್. ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಇಂಚಿನ ಭೂತೊಳೆಡ್ದ್ಲಾ, ಆರೆ ತಪ್ಪುಡ್ದೇ ಉಂಡಾಯಿನ ದೃಷ್ಟಿ ಭೂತೊಗ್ ಹೆಚ್ಚಾದ್ ಪೋಡಿಪ್ಪೇದ. ಆಯೆ ಈ ಭೂತೋ ಪತ್ತಿ ಪೆಟ್ಟ್ಗ್ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃಂದೊಂದ್ ಅಟ್ಟೊನೋ, ಕೋಣೆದ ಮೋಲೆನೋ ಪಿತ್ತ್ಲ್ಡಿತ್ತಿನಿ ಪಾಯ್ಖಾನೆನೋ ಸೇರ್ದ್ ಅಡೆಂಗುಣ ಅಸ್ಸಾಮಿ.  

          ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಕಾಂಡೆದ ಕಾಪೀಪಪರ್ೂನೆನ್, ಬುಡುದಿತ್ತೆ. ಮಧ್ಯಾನೊದ ಒನಸ್ ತಿಕ್ಕಿನಲ್ ಕತ್ತಲೆದ ಒನಸ್ ಇಲ್ಲಾಡ್. ಬೊಡೆದಿಗ್ಲಾ ಬಾಲೆಗ್ಲಾ ಖಚರ್್ಗ್ ಲಿಂಗೆ ಕನರೊಡ್. ಗಂಗಮ್ಮಲಾ ಅಳೆ ಪೆಗರ್ುಡೆದಪಿಟ್ಟೆಲಾ (ಅತ್ತ್ತ್ತ್, ಬಂಗಾರದ ಗಿಟ್ಟೆ). ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ಕೊಪರ್ಿ ಕಷ್ಟೋ ಆತೀತತ್ತ್. ಮೊಗುಲೆನ ಈ ಮೂಜಿ ಜನದ ಸಂಸಾರೊಡ್ ಎನ್ನ ಕಣ್ಣ್ಗ್ ತೋಜಿನ ಕೆಲ ಚಿತ್ರೊಳೆನ್ ಯಾನ್ ಬರೆವೆ. ದುಂಬು, ಮೂಕುಲ್ ಮಾದ ಏರ್? ಒಲ್ಪ ತಕ್ಲ್ಂದ್ದ್ ಗೊತ್ತ್ ಮಲ್ತೋನ್ಕೊ.

          ಸೋಮಣ್ಣೆರ್ ಮೂಸೂರ್ದಾರ್. ಪನೀದ್ ಪಸೆ (ಕಾಸ್) ಇತ್ತಿನಾರ್. ಆರೆಗಿಪ್ಪಿನ ಒರಿಯೇ ಮಗೆ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ. ಆರೆಬೊಡೆದಿ ಪೆದ್ದ್ ರಡ್ಡ್ವಸರ್ೋ ಆವೊಡಾಂಡನೆ ಆಲೋಕೊಗ್ ಪೊದಿತ್ತಲ್. ಸೋಮಣ್ಣಗ್ ಈ ಭೂಮಿಡ್ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಅತ್ತಾದೆ ಬೇತೆ ಏರ್ಲಾ ಇಜ್ಜಿ. ಎಂಕಮ್ಮ ಪಾಪೊದ ಒಂಜಿ ಪೊಂಣ್ಜ್ವು. ಆಲೆನ ಇಲ್ಲಡೆ ಸೋಮಣ್ಣೆರೆ ಇಲ್ಲಡೆತ ಎರನೇ. ಎಂಕಮ್ಮನ ಕಂಡಾಣಿ, ಹಿರಿಯರೆ ಊರ್ಗ್ ದುಂಬೇ, ಗಾಡಿ ಕಟ್ಟ್ದಿತ್ತೆರ್. ಆರ್ ಪೋನಗ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣು ಬಾಲೆನ್ಲಾ, ಒಂಜಿರ್ನೂದು ರೂಪಾಯಿನ್ಲಾ ದೀದ್ ಪೋದಿತ್ತೆರ್. ಎಂಕಮ್ಮನ ಮಗಳೆ ಪುದಾರ್ ಗಂಗಮ್ಮಂದ್ತ್. ಎಂಕಮ್ಮ ಗಂಗಮ್ಮನ್ ಸಾಲೆಗ್ ಕಡಪುಡ್ಯಳ್. ಆಲೆ ಒಟ್ಟುಗ್, ಲಿಂಗೆಲಾ ಪೋಯೆ.

          ಲಿಂಗಣ್ಣೆ, ನಾಲ್ನೆಕ್ಲಾಸ್ ಕಲ್ತ್ದ್, ಸಾಲೆ ಬುಡ್ಯೆ - ಗಂಗಮ್ಮ ಬುಕ್ಕೊಲಾ ಕಲ್ತಳ್. ಮಿತ್ತ ಕ್ಲಾಸ್ಗ್ ಪೋಯಿಲೆಕ್ಕೊನೆ, ಸುರು ಆಂಡವೆ, ಸೆಂಟ್-ಗಿಂಟ್, ವೆಸ್ಲಿನ್, ಬಿರ್ಲಂಟೈನ್, ಪೌಡರ್, ಸ್ಲಿಪ್ಪರ್, ಟೂತ್ಪೇಸ್ಟ್ ಟೂತ್ಬ್ರಶ್, ತರತರದ ಸೋಪುಲ್ ಮಾತ ಕನತ್ತ್ದ್ ಸೋಕುಮಲ್ಪೆರ. ಎಂಕಮ್ಮನ ಮಂಞಣೆದ ಪೊಣ್ಣತ್ತಾ. ಆಲ್ಲಾ ಮಲ್ಲಾಯಳ್.

          ಇಂಚ ಸೋಮಣ್ಣಗ್ ಲಿಂಗಣ್ಣನ ಮದ್ಮೆದ ಯೋಚನೆ ಪತ್ತ್ಂಡ್. ಆರ್ಸೂದಿತ್ತಿ ಪೊಣ್ಣು ಗಂಗಮ್ಮನೆ. ಸೋಮಣ್ಣೆ ಎಂಕಮ್ಮಡ ಪಾತೆರ್ದ್ ಮಲ್ಪಿನ ಪ್ರಯತ್ನೊಮಾದ ಮಲ್ದೆರ್, ಎಂಕಮ್ಮ ಒಪ್ಪೆರೆ ಒಪ್ಪೇದೆರ್. ಆರೆ ಮನಸ್ಸ್ಡ್ ಮಂಗ್ಲೂರ್, ಒಡಿಪು, ಕಾರ್ಲದಂಚಿನ ಸೋಕುದಾಯಗ್ ಕೊರೊಡುಂದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಗಂಗಮ್ಮನ ಮನಸ್ಸ್ಡ್ಲಾ, ಸೆಂಟ್ದೀದ್ ಮೂಕುಗ್ ಕನ್ನಡೆ ಏರ್ಸಾದ್, (ಕುದುರೆಗ್ ಜೀನ್ ಪಾಡಿಲೆಕ್ಕೊ) ಕೈಕ್ ರಿಸ್ಟ್ವಾಚ್ ಕಟ್ಟ್ದ್, ಪೂಕಿಚಲ್ಲಣ ಪಾಡ್ದ್, ಬೂಟೀಸ್ ಮೆಟ್ಟುಣ ಶೋಕಿವಾಲೆನೇ ಆವೊಡುಂದಿತ್ತ್ಂಡ್.

          ಮನದಾನಿ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ, ವಾಸೋಕುಡಿತ್ತೆಂದ್ ಕೇನ್ವರಾ? ಆಯನ ಸೋಕೇ ಸೋಕು, ಗಂಗಮ್ಮ ಎಂಚಿ ಕಂಡಾನಿ ಆವೊಡ್ಂದ್ದ್ ನೆನೆದಿತ್ತಲಾ, ಐಕ್ ಒಂಜಿ ಪಾಲ್ಮಿಗಿಲೆತ್ತಿ ಲಿಂಗೆ. ಏರ್ಲ, ಪುದಾರ್ ದಾನೆಂದ್ತ್ ಕೇಂಡಿನಂಡ ಲಿಂಗನ್, ರೋಂದ್ತ್ ಪನೇದೆ. ಇಂದ್ ಮಾತ ಸೋಮನ ಬುದ್ಧಿವಾದೊ.

          ಬಯ್ಯನ ಬಯ್ಯನ ಗಂಗಮ್ಮ ಸಾಲೆಡ್ತ್ ಬರ್ಪುನೆನ್ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಕಾದೊಂದಿತ್ತೆ - ಬನ್ನಗ ಆಲೆಗೆದುರು ಪೋದ್ ಗುಡ್ಮೋಣೆ, ಡೀಯರ್ಂದ್ತ್ ರಡ್ಡ್ ಪೊಟ್ಟಿಂಗ್ಲಿಸ್ ಪಂಡ್ರಿಯೆ; ಆಲೆಗ್ ಓಲಿಜ್ಜಾಂತಿನ ಕೋಪೋ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ದೆತ್ತಿಬಾಯಿಗ್, ಯು ರೆಚ್ಚೆಡ್ ಫೂಲ್ಂದ್ತ್ ನೆರ್ಯಳ್. ಪೆಲಕಾಯಿದ ರೆಚ್ಚೆಡ್ ಈ ಬೂರ್ಂದ್ ಪಂಡೊಲ್ಂದ್ ಆಲೆ ಕೈ ಪತ್ಯೆ. ಆಲೆ ಪಿಸ್ರ್ಡ್ ಲಿಂಗಣ್ಣನ ಕೆನ್ನೆಗ್ ರಡ್ಡ್ ಏರ್ಸಾಯಳ್.

          ಸೋಮಣ್ಣೆ ಆವಂತಿನ ಪೋವಂತಿನ ಆಶೆ ತೋಜಾದ್, ಎಂಕಮ್ಮನ ಮನಸ್ಸ್ನ್ ತಿರ್ಗಾಯೆ.

          ಎಂಚಲಾ ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ಗಂಗಮ್ಮನ್ (ಗಂಗಮ್ಮಗ್ ಲಿಂಗಣ್ಣನ್) ಕೊರ್ದ್ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ದೆರ್. ಮದಿಮೆದ ಮನದಾನಿ, ಸೋಮಣ್ಣೆ ಕಟ್ಟದಾಡೆಗ್ ಪಿದಾಯಿ ಕುಳ್ಳೆರೆ ಪೋದಿತ್ತೆರ್. ಅಲ್ಲ್ ದಾನ್ನೋ ತುಚ್ಚಿಂಡ್ಂದ್ದ್ ಪಾರ್ ಬತ್ತೆರ್. ಜಾಲ್ಡೇ ಜೆತ್ತೆರ್. ಜೈದ್ನಾರ್ ಬೊಕ್ಕ ಲಕ್ಕ್ಜ್ಜೆರ್. ಮದ್ಮೆದೊಟ್ಟುಗು ಸಾವುಲಾ ಆಂಡ್. 

          ಪೊಸ ಕಂಡನಿ ಬೊಡೆದಿ ಸಂಸಾರ ನಡೆಪ್ಪುಡೆರ ಸುರುಮಲ್ತೆರ್. ಒಂಜಿ ದಿನೊ, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಪಿದೈ ಪೋದಿತ್ತೆ. ಎನನ್ ದಾಯೆ ಆಯಗ್ ಕೊರ್ಯ ಅಬಾ, ಸೈತ್ತೆನೆ ಅಬಾ, ಅಯ್ಯೊ ದೇವರೇ ... ಸುರ್ಮಲ್ತಲ್. ಬುಲ್ಪಡ ಗಂಗೊ ಮಾತ ಸರಿಪೋಪುಂಡು. ಈ ಐನೀದ್ ಜೋರುಪ್ಪುಲ ಎಂಕಮ್ಮ ಸಮಾಧಾನೊ ಮಲ್ಪೆರ ಸುರ್ಮಲ್ತಲ್. ಇಜ್ಜಬ್ಬಾ ಯಾನ್ ಬದ್ಕುಜೀ. ಗಂಗಮ್ಮ ಸುರುಮಲ್ತಲ್ ಪಿರ. ದಾನಾಂಡ್ದೇ? ಎಂಕಮ್ಮ ಕೇಂಡಲ್. ಕೋಡೆ ಇರ್ಲ್ ... ಸುಮಾರು ಪದ್ರಾಡ್ ಗಂಟೆಗ್ ಬತ್ತೆರ್, ಬತ್ತ್ನಾರೇ ಅಂಗಿ ಕದ್ದೆದ್ ದೀಯೆರ್. ಬಲದೀಂದ್ದ್ ಬತ್ತ್ದ್ ಎನ ಕಂಟೆಲ್ಗ್ ಕೈಪಾಡ್ಯೆರ್. ಒಯಿತೋಂದ್ ಎನ ಕೋಣೆಗೆ ಬತ್ತೆರ್. ದಾನೆದಿ ರಂಡೇಂದ್ದ್ ರಡ್ಡ್ ನೆರ್ಯೆರ್. ಬೊಕ್ಕ, ಈ ಎನ್ನರಗಿಣಿಂದ್ತ್ ಒಯ್ತೆರ್. ಈ ದಂಡೊಂದ್ತ್ ಅಂಜಿನೂಕ್ಡ್ಯೆರ್. ಬುಲ್ತೊಂದೆ ಗಂಗಮ್ಮ ಪಂಡಳ್. ಶಿವಶಿವಾ, ಏನೊರೊ ತೈತ್ಜೆನೇ ಎಂಕಮ್ಮ ಪಂಡಳ್ ಸೈತಂಡಾತ್ವೆಂದ್ ಪಂಡೋಂದೆ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಉಲಾಯಿ ಬತ್ತೆ.

           ಈ ಸಂಗತಿ ಆಯಿಬೊಕ್ಕ, ಎಂಕಮ್ಮ ಹಾಸಿಗೆ ಪತ್ಯಳ್. ಜೋಯಿಸೆರೆಡ ಪಂಚಾಂಗೊ ದೀಪಾಂಡ್. ಆಲೆಗ್ ಪತ್ತ್ದಿತ್ತಿನ ಸೋಮಣ್ಣನ ಪೀಡೆಗ್ ಶಮನೊ ಮಲ್ಪುನಗನೇ ಪರಲೋಕೊದ ಯಾತ್ರೆಗ್, ಎಂಕಮ್ಮ ತೊಡಗ್ಯಲ್.

          ನನ ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ಕೇನುನಕ್ಲ್ ಇಜ್ಜಾಂದೆ ಜುಗಾರಿ ಗೊಬ್ಬೆರ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಗಂಗಮ್ಮಗಿಂದ್ ತೆರಿಂಡ್. ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕ್ಯಲ್, ನೆರ್ಯಳ್, ಕೇಂಡೋಂಡಳ್, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಕತ್ತಲಾನಗ ಜುಗಾರಿಗೊಬ್ಬೆರೆ ಪೋವೆದೆ. ಇತ್ತಿದುಡ್ಡ್ನ್ ಕಳೆವೊಂಡೆ, ಬೊಡೆದಿಡ ದುಡ್ಡು ಕೇಂಡೆ. ಗಂಗಮ್ಮ ಆಯಡ್ತ್ದೂರೊ ಇಪ್ಪೆರ ಸುರುಮಲ್ತ್ಲ್. ಸುಮಾರ್ದಿನೊ ಕಲೇಂಡ್. ಎನ್ನವ್ ತತ್ತ್ಂಡ್ ಎಂಕ್ ಕ್ಷಮೆ ಕೊರ್ಂದ್ತ್ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಗಂಗಮ್ಮನ ಕಾರ್ಗ್ ಬೂರ್ಯೆ. ಪಾಪೊ! ಪೊಣ್ಣತ್ತಾ? ಗಂಗಮ್ಮ ಸತ್ಯೊಗ್ರೈತಳ್, ಸುಖೊನ್ ಯಾನ್ಲಾ ತೂವೊಡ್ಂದ್ದ್ನಿಶ್ಚಯ ಮಲ್ತಲ್. ಇತ್ತಿ ರೂಪಾಯಿನ್ ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ಕೊರ್ಯಳ್. ಕೈಕ್ ರೂಪಾಯಿ ಬೂರಿಪೆಟ್ಟಿಗ್ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ನಲಿಪೆರೆ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಜುಗಾರಿತಂಗಡಿಗ್ ಪೋಪೆ ಪಂಡೆ, ಗಂಗಮ್ಮ ಪಾರ್ ಮತ್ತ್ಲ್. ಕಂಡಣಗ್ ಅಡ್ಡೋ ಉಂತ್ಯಲ್. ಆಯೆ ಬಲಿಪೆರೆ ಸುರುಮಲ್ತೆ, ಗಂಗಮ್ಮ ಒಂಜಿ ಕತ್ತಿಪತೊಂದ್ ಆಯಗ್ ಕಡ್ಪೆರ ಬತ್ತ್ಲ್. ಲಿಂಗನ್ ಜುಗಾರಿ ಲೆಪ್ಪೇತ್ಂಡ್, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಕತ್ತಿನ್ ಒಯಿತ್ ದೆತ್ತ್ದ್, ಆಳೆ ಮುಸುಡ್ಗ್ ಗುದ್ದ್ದ್ ಬಲಿತ್ತೆ.

          ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಪೋನಗ ಸಾದಿಟ್ ಆಯಗೊರಿ ಜತೆ ತಿಕ್ಯೆ. ಆಯೆ ಲಿಂಗನ್ ಲೆತೊಂದ್ ಪೋಯೆ, ಒಡೆಗ್? ಸೂಳೆಲೆ ಕೇರಿಗ್ ಅತ್ತತ್ತ್ ಯಮಲೋಕೊಗ್, ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ತಾರುಣ್ಯೊದ ರಭಸೋ. ಮೀಸೆ ಉಡೆಪುಂಡಾತೆ. ತುಳುವೆರೆ ರಕ್ತೊಬಿಂದು ಆಯನ ನರಕುಳೆಡ್ ಪರಿಪುಂಡ್. ಆಯೆ ದುಂಬು ದುಂಬು ಪೋಯೆ, ಓಡೆಗ್ ...ಅಯ್ಯೋ! ... ಆ ಪಾಪೊದ ಕೂಪೊಗ್.

          ತುಳುವೆರೆ! ತುಳು ಜಾತಿದ ಆಣ್ ಪೊಣ್ಣ್ಲೆ! ಯೌವ್ವನೊಗ್ ಕಾರ್ದೀಡ್ನ ವೀರೆರೆ! ನಿಕ್ಳೇ ತುಳುನಾಡ್ದ ನಿಧಿಕುಳು ನಿಕ್ಳೆಡ್ದೇ ದೇಶೋನ್ನತಿ ಆವೊಡು. ನಿಕ್ಳೆನ, ಸಂತಾನೊದ ಭಾರತ ಮಾತೆನ ಉನ್ನತಿಗ್ ನಿಕ್ಳೇ ಮೂಲೊ ಒಂಜೇ ಗುಟುಕ್ಂದ್ತ್ ಪಪರ್ಿನ ಕಳಿ, ಗಂಗಸರೊ, ಶರಾಬು ಮಾತ ನಿಕ್ಳೆನ್ ಗುಳುಂಕನೆ ನುಂಗುಜಾ? ಜುಗಾರಿ, ಅಮಲ್ ದೆಪ್ಪುನಾಕ್ಲೆನ ಒಂಜಿ ವ್ಯವಸಾಯೊ ನಂ ಇರಿತ್ನ ವ್ಯಭಿಚಾರೋ ಅಮಲ್ ದೆಪ್ಪುನಾಕ್ಲ್ ನೆಕ್ಕ್ಕಾರ್ದೀವಾಂದೆ ಇಜ್ಜಿ. ಇಂದ್ ಒಚಿಜಪ್ಪೆ ಬಾಲೆಳ್ ಜಾಗ್ರತೆ! ನೆನ್ನ ವಿಷಯೋ ಜಾಗ್ರತೆ!

          ದಾನ್ನೊ ಮಾತ ಆದ್ ಪೋಂಡತ್ತಾ! ಹಾಳಾವಡ್, ಎನ್ನ ತರೆ! ಪಾಪೋ! ನನ ಗಂಗಮ್ಮನ್ ತೂಕೊ, ಗಂಗಮ್ಮನ ಜೀವನೊ ನಿಸ್ಸಾರಾಂಡ್. ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಬತ್ತೆಂಡ, ಗಂಗಮ್ಮ ಅಯನ್ ಕೆರ್ಯರಲಾ ಹೇಸಯಳ್ಂದ್ತ್ ಆಳೆಮೋರೆನ್ ತೂನಗ ತೋಜೇತ್ಂಡ್.

          ರಾಮರಾಯೆರ್ ಅಲ್ತ ರಿಜಿಸ್ತ್ರಾಫೀಸ್ದ ಗುಮಾಸ್ತೆರ್. ಆರ್ ಅಡೆಗ್ ಪೊಸಬ್ಬೆ. ರಾಯೆರ್ ಗಂಗಮ್ಮನ ಇಲ್ಲಾಳ್ತೆದ್ರ್ದ ಒಂಜಿ ಮಾಳಿಗೆನ್ ಬಾಡಿಗೆಗ್ ದೆತೊಂದ್ ವಾಸೊಮಲ್ಪೇತೆರ್, ಕಾಲಾನ್ ಕಾಲೊಡ್ ರಾಯೆರೆ ಮನಸ್ ಗಂಗಮ್ಮಗ್ ಸೋಲ್ತ್ಂಡ್. ಗಂಗಮ್ಮಲಾ ಸುಖೋನು ಪಡೆವೆರ ಸೊಂಟೊ ಕಟ್ಯಳ್.

          ಲಿಂಗಣ್ಣೆ, ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ತಿಂಗೊಳು ಸೂಳೆಳೆ ಇಲ್ಲಾಳಿತ್ತೆ. ಕೈಟ್ ಕಾಸ್ ಮುಗಿಂಡ್. ಆಯನ ಸಾನಿ, ಆಯನ್ ನೋತ್ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡ್ಯಳ್, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಮುರುಗೈ, ಬೂಲ್ತೆ ತರೆತರೆ ನೋತೋಂಡೆ. ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜಿದಿನೊ ಗಂಗಮ್ಮನಾಡೆಗ್ ಬತ್ತೆ. ಆಳೆನ ಕಾರ್ ಪತ್ಯೆ. ಗಂಗಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟ್ದ್ ನೂಕ್ಯಳ್.

          ಲಿಂಗಣ್ಣೆಗ್ ದಾನೆ ಮಾತ ಆಂಡ್. ರಾಮರಾಯೆರ ಕಾರ್ಗ್ ಬೂರ್ಯೆ. ರಾಯೆರ್ ಪಿನೀದ್ ಯೋಚನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಎನ ಗಂಗಮ್ಮನ ಪ್ರೀತಿದ ಫಲೋ ತಿಕ್ಂಡ್. ಪುದಾರ್ಗ್ ಲಿಂಗೆ ಇಪ್ಪಡ್ಂದ್ದ್ ಗ್ರೈತೇರ್ ರಾಯೆರ್. ಇತ್ತೆ ಪೋಲಾ, ಆಳೆಗ್ ಯಾನ್ ಬುದ್ಧಿ ಪಣ್ಪೆ ಪಂಡೆರ್ ಆರ್. ಅಂಚಿ ಇಂಚಿಂದ್ತ್ ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಸೇರ್ಯೆ.

          ಐನಾಜ್ ತಿಂಗೊಳಾನಗ ಗಂಗಮ್ಮ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣು ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ಯಳ್, ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಉಸುರ್ ಪಿದಾಯಿಪಾಡ್ಜೆ. ನೆಕ್ ಸರಿಯಾದ್ ರಾಮರಾಯೆರೆಗ್ ವಗರ್ೊ ಆಂಡ್. ಗಂಗಮ್ಮ ಕೈಟ್ ಒಂಜಿನೂದು ರೂಪಾಯಿ ಪಾಡ್ದ್ ಆರ್ ಪೋಯೆರ್. ಗಂಗಮ್ಮ ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ನುಪ್ಪು ಕುಂಟು, ಕೊರಂದ್ತ್ ಜೋರ್ ಮಲ್ಪರೆ ಸುರ್ಮಲ್ತಲ್. ಈ ಕಥೆದ ಸುರ್ಟ್ ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕ ಆಂಡ್ ಲಿಂಗಣ್ಣನ ಅವಸ್ಥೆ. ಗಂಗಮ್ಮಗಿತ್ತೆ ಸುಖೊ ಇಜ್ಜಿ. ಲಿಂಗಣ್ಣೆ ಬಾಲೆನ್ ಮುಟ್ಯೆಂಡ ಆಲೆಗ್ ಬಂಜಿ ಉರಿ. ಲಿಂಗಣ್ಣಗಿಂದ್ ತೆರಿಯಾಂತೆ ಇಜ್ಜಿ.

          ಆಲಿತ್ತೆ ಏಪೋಲಾ ಕೋಪೊತ ಮುದ್ದೆ. ಬಾಲೆನ್ ತೂನಗ ಆಲೆಗ್ ಒರೋರ ಸಂತೋಸೊ ಆವೇಂದ್ಂಡ್. ಆ ಸಮಯೊಡು ಆಲ್ ಜೋಗುಲ ಪಂಡಲ್ಂಡ ಲಿಂಗೆ ಪಿದಾಯಿ ಪೋವೋಡಾತೆ.

(ನಿಕ್ಲೆಗಾದ್ ಬರೆವೆ)
ಜೋ ಜೋ ಬಂಗಾರ್ ಜೋ ಜೋ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನಿ
ಏಪೋಲ ಕೋಪೊನೇ
ಗಜ್ಜಿಕಿಂಟರ್ಿಲೆ ಮೋರೆ ಬಾಪೆಲೆ
ಲಜ್ಜೆ ನಾಚಿಗೆ ದಾಂತಿನಾಯೇ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನೀ

ಜೋ ಜೋ ಬಂಗಾರ್ ಜೋ ಜೋ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನೀ
ಏಪೋಲಾ ಕೋಪೊನೇ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನಿ
ಕಪ್ಪು ರೂಪುಡ್ ಕಾಳಭೈರವೆ
ಗುಜ್ಜೆ ಕೊದ್ಯೆಲ್ ಕಂಡ್ಸಿನ್ವೆಲೆ
ಬಜ್ಜಿ ನಟ್ಟೇಲೇ

ಜೋ ಜೋ ಬಂಗಾರ್ ಜೋ ಜೋ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನೀ
ಏಪೋಲಾ ಕೋಪೊನೇ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನಿ
ಸಪ್ಪು ಮಿತ್ತ್ಡೆ ಜೆಪ್ಪುನಾಯೆ
ಹೆಜ್ಜೆಪಂಡ್ಂಡಜ್ಜಡ್ತ್ ಕಡೆ
ಸಜ್ಜಿ ಸಜ್ಜಿಗೆ ತಿನ್ಪೆಲೇ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನೀ

ಜೋ ಜೋ ಬಂಗಾರ್ ಜೋ ಜೋ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನೀ
ಏಪೋಲಾ ಕೋಪೊನೇ
ದಾಯೆಗಪ್ಪಾ ಇಂಚಿ ಕಂಡಾನಿ
ನಿನ್ನಮ್ಮೆದೂರೊಡ್
ನಿನ್ನಮ್ಮೆ ಲರ್ಕಡ್
ಜೆಪರ್ುಲಬಾಲೇ ಸಂತೋಸೊಡ್
ಜೋ ಜೋ ಬಂಗಾರ್ ಜೋ ಜೋ
ಇತ್ತೆ ಈ ಸಂಸಾರೊ ಈ ರೀತಿ ಆವೆರ ತಪ್ಪು ಏರೆನವ್?
ಲಿಂಗಣ್ಣಗ್ ಗಂಗಮ್ಮನ್ ಕೊರ್ನ ಎಂಕಮ್ಮನವೊ?
ಅಪಗನೇ ಅಕ್ಳೆನ್ ಬುಡುದ್ ಪೋಯಿನ ಸೋಮಣ್ಣನವೊ?
ಅತ್ತ್ ಜಿಗಾರಿ, ಹಾದ್ರೊಗ್ ಬಲಿಬೂರ್ನ ಲಿಂಗಣ್ಣನವೊ?
ತನ್ನಿಚ್ಛೆ ಪೂರೈಸಾಯಿನ ರಾಮರಾಯೆರ್ನವೊ? ಏರ್ನೌ?

ನವಯುಗ ತುಳು ಸಂಚಿಕೆ - 1936

`ತುಳು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಭಾಷೆ ಉಳಿವು ಅಗತ್ಯ'

`ತುಳು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಭಾಷೆ ಉಳಿವು ಅಗತ್ಯ' -Prajavani

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Story

ಎನ ಮಲರ್್
                                                        -ಆರ್. ಜೆ. ಗಾಮ.

          ಅವು ಒಂಜಿ ಮಲರ್್ ಭಾವನೆ! ಪಣ್ಣರೆಗ್ ನಾಚಿಕೆ ಆಪುಂಡು; ಆಂಡಲ ಮಲ್ಲೆ ಇಜ್ಜಿ. ಏನ್ ಪಣ್ಪೆ ಒಂಜಿ ಅಪರೂಪದ ಸಂತೋಷದ ಸುದ್ದಿ ಅವು ಎನ ಜಲ್ಮೊಡ್ ಇದಮುಟ್ಟ ಪಡೆವೊಂದಿನಂಚಿನ ಸುಖಃ ಏನ್ ಏತೋ ಊರುಲೆನ್ ತಿಗರ್್ದೆ, ಏತೋ ಜನರೆನ್ ತೂತೆ, ಏತೋ ಮಹಲ್ಲೆನ ಸಂದರ್ಶನ ಮಲ್ತ್ದೆ. ಬೊಕ್ಕ ಏತೋ ಸುರ ಸುಂದರಿಯರೆನ್ಲಾ ತೂತೆ. ಭಾರಿ ಪಣವುನ್ ಖಚರ್್ ಮಲ್ತ್ದ್ ಐಟ್ ಸಿಕ್ಕುನಾತ್ ಸುಖೊನು ಅನುಭವಿತ್ದ್ ಇಪ್ಪರೆಗ್ಲಾ ಇಯ್ಯಾವು ಆಂಡಾ?

         ಏನ್ ಅದಗಾದಗ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣನ್ ತೂಪೆ. ಅದಗಾದಗ ಆಲ್ ಎಂಕ್ ತೂವೆರೆ ಸಿಕ್ಕುವೊಲು. ಆಲೆನ ಗುರ್ತ ಪರಿಚಯ ಎಂಕ್ ಇಜ್ಜಿ. ಆಂಡಲಾ ಆಲ್ ಎಂಕ್ ತೂವೆರೆಗ್ ಸಿಕ್ಕುವೊಲು. ಆಲೆನಿ ತೂಯಿ ಕೂಡ್ಲೆ ಎನ್ನ ಹೃದಯೊಡ್ ಒಂಜಿ ಸ್ವಗರ್ೀಯ ಆನಂದದ ಅನುಭವ ಆಪುಂಡ್. ಆಲೆನ ಪುದರ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ; ಆಲೆನ ಇಲ್ಲ್ ಎನ್ ಪನಯೆ. ಆಲೆಗ್ ಕಂಡನೆ ಉಲ್ಲೆನಾ ಇಜ್ಜೆನಾ, ಜೋಕುಲ್ ಬಾಲ್ಲ್ ಉಲ್ಲನಾ ಇಜ್ಜಾ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಮದ್ಮೆ ಆತ್ಂಡಾ ಇಜ್ಯಾ ಪಂಡ್ದ್ಲಾ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ಉಲ್ಲೆರಾ ಇಜ್ಜಾ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತು ಇಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಏನ್ ಆಲೆನ್ ಮಸ್ತ್ ಸಾರಿ ತೂತೆ ಪಂಡ್ದ್ ಗೊತ್ತುಂಡಾ ಇಜ್ಜಾ? ಅತ್ತ್ ಬೊಕ ಮಾತ ತಾದಿಡ್ ಪೋಪಿನಾಕಲೆ ಸಾಲ್ಡೆ ಎನಾನ್ಲಾ ಸೇಸರ್ಾದ್ ದೀತೋಲಾ ದಾನಾ? ಏರೆಗ್ ಗೊತ್ತು? ಎಂಕ್ ದಾನ್ನಾ ಅಲೆನ್ ಪ್ರತಿಸಾರಿ ತೂಯಿಕೂಡ್ಲೆ ಎನ್ನ ಹೃದಯ ಒಂಜಿ ಅಪರಿಮಿತ ಆನಂದದ, ಸದಾನಂದದ, ನಿತ್ಯಾನಂದದ ಸುಖಸಾಗರೊಡು ನಿಂದುಂಡು ಎನ ಆತ್ಮ. ಒಂಜಿ ಮಧುರವಾದ್ ಇತ್ತಿನ್ಯಾ ಆನಂದೊಡ್ ತುಂಬುದು ಇಂಚಿನ ಆನಂದೊನ್ ಎನ ಜಲ್ಮೊಡ್ ಇದಮುಟ್ಟ ಅನುಭವಿತ್ ದಿನ ನಿನಪೇ ಎಂಕ್ ಇಜ್ಜಿ. ನೆಕ್ಕ್ ಮಾತಾ ದಾನೆ ಕಾರಣ? ಆಲ್ ಏರಾ? ಅಂತು ಅವು ಒಂಜಿ ಮಲರ್್ ಭಾವನೆ!

          ಏನ್ ಪೇಂಟೆ ತಿಗರ್ೆರೆ ಪಿದಾಡ್ದ್ ಇತ್ತೆ; ಪೇಂಟೆಗ್ ಪೋದ್ ಒಂಜಿ ಬೈಸಿಕಲ್ಲ್ನ್ ಬಾಡಾಯಿಗ್ ದೆತೊಂದ್ ಮಣಿಪಾಲೊಡ್ ಪುಸತ್ತ್ ಆದ್ ಕಟ್ಟಾದಿನ ಒಡಿಲ್ದ ಕಾಖರ್ಾನೆನ್ ತೂದ್ ಬರೊಡ್ ಪಂಡ್ದ್ ಪೋವೊಂದಿತ್ತೆ. ಕೋಲದ ಪೇಂಟೆಡ್ದ್ ನಾಲ್ಬೀದಿಗ್ ಬರೊಡ್ ಪಂಡ್ದ್ ಬನ್ನಗ ಅವ್ಲು ಆಲ್ ಆ ಪೊಣ್ಣು ಎನ ಎದುರುಡೆ ಬರೊಂದಿತ್ತೊಲ್. ಏನ್ ಆಲೆನ್ ತೂಯೆ. ಇನಿ ಆಲೆ ಮೋಣೆಡ್ ಈತ್ ದಿನೊಡ್ದ್ಲಾ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಸಂತೋಸದ ಮುದ್ರೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಆಲ್ ಒಡೆಗ ಪಿದಾಡಿಲೆಕ್ಕ ತೋಜೊಂದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ಸೀರೆನ್ ತುತ್ತೊಂದು ಇತ್ತಲ್. ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ರವಕೆ ಪಾಡ್ದ್ ಇತ್ತೊಲ್. ತರೆಕ್ ಪೂಮುಡ್ತೊಂದ್ ಇತ್ತಲ್. ನಮ ಜಾತಿದಾಕುಲ್ ಪಾಡುನ ಬಂಗಾರ್ನ್ ಹೆಚ್ಚಿಕಮ್ಮಿ ಮಾತಲಾ ಪಾಡ್ದ್ ಇತ್ತಲ್. ಆಲೆ ಒಟ್ಟುಗು ಬೇತೆ ಏರಾ ಒರಿ ಆಣಜೋವು ಇತ್ತೆ. ಆಲ್ ಆಯೆನ್ ಒಟ್ಟು ತನ ಕೆಂಪು ತುಟಿಕುಲೆನ್ ಪಿನಿ ಪಂದಾದ್ ಮನಸ್ದ ವುಲಾಯೆ ತೆಲ್ತ್ದ್ ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್ ಪಾತೆರ ಪಾತೆರೊಂದು ಇತ್ತಲ್. ಪಾತೆರುನ ನಮುನಿ ತೂದ್ ಆಯೆ ಆಲೆ ಕಂಡನೆ ಪಂಡ್ದ್ ಏನ್ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ತೆ. ಎನ ಅಂದಾಜಿ ಸಮನ, ಸಮ ಅತ್ತ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಇದಮುಟ್ಟಲಾ ಗೊತ್ತುಜ್ಜಿ. ಆಲೆನ್ ತೂಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಎನ ಮನಸ್ ಮಣಿಪಲದ ಆಲೋಚನೆ ಬುಡ್ಂಡ್. ಕಾರ್ಲು ದುಂಬು ದುಂಬು ಪೋವೆರೆಗ್ ಕೇನಂದೆ ಪೋಯ. ಮೆಲ್ಲನೆ ಪಿರ ತಿಗರ್್ದ್ ಆಕಲೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋವರೆಗ್ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಏನ್ ಎನ ಸಾಜಾ ನಡಪುಡು ನಡೆತ್ತೆಡ ಆಕಲೆನ್ ಪಿರಪಾಡ್ದ್ ಏನ್ ಏತಾ ದುಂಬು ಪೋತುವೆ. ಏನ್ ಕಲ್ಲೆರೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋಲಿಸ್ದಾಕುಲು ನಡೆತ್ತಿಲೆಕ್ಕ ಮೆಲ್ಲನೆ ನಡತೊಂದು ಪೋಯೆ. ಆಕುಲು ಸೀದಾ ಮೋಟಾರ್ ಆಪಿಸ್ಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಏನ್ ಅವುಲುಲಾ ಅಕೆಲೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋಯೆ. ಅಕುಲು ಕುಂದಾಪುರೊಗು 2 ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದ್ ಬಸ್ ಮಿತ್ತಾಯೆರ್. ಅಕುಲು ಒಲ್ತ ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದೆರ್ ಪಂಡ್ದ್ ಪಿರಾವುಡ್ ಮೆಲ್ಲ ಕೇಂಡ್ದ್ ಏನ್ಲಾ ಕುಂದಾಪುರೊಗು ಒಂಜಿ ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದ್ ಬಸ್ಸ್ ಮಿತ್ತಾಯೆ. ಬಸ್ಸ್ ಅದಗನೆ ಜಿಂಜಿಡ್ ಪೋಂಡಲಾ, ಮೂವೆರ್ ನಾಲ್ವೆರೆಗ್ ಕುಲ್ಲುನಾತ್ ಜಾಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಬಸ್ಸ್ಡ್ ಆಲೆನ್ ಲೇಡೀಸ್ ಸೀಟ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಆಯೆನ್ ಪಿರಾವುದ ಸೀಟ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಎನನ್ ಎನ ಜಂಟಲ್ಮೇನ್ಗಿರಿನ್ ತೂದಾ ದಾನ್ನಾ ಪಸ್ಟ್ಕ್ಲಾಸ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಬಸ್ಸ್ ಪಿದಾಡ್ಂಡ್.

          ಬಸ್ ಕುಂದಾಪುರೊಗು ಮುಟ್ಟ್ಂಡ್. ಜನಕುಲ್ ಮಾತಾ ಜತ್ತೆರ್. ಆಕ್ಲು ಇವರ್ೆರ್ಲಾ ಜತ್ತೆರ್. ಏನ್ಲಾ ಜತ್ತೆ. ನನ ಒಡೆ ಪೋಪಿನಿ? ಅಲ್ಲೆ ಒಂಜಿ ಸಿಗರೇಟ್ ಒಯ್ತೊಂದ್ ಪತೊಂದ್ ಪಿದಾಡ್ಯೆರ್. ಏನ್ ಸಿಗರೇಟ್ದ ಪುಗೆ ಬೋಡಂದ್ ಮೂಜಿ ನಾಲ್ ಮಾರ್ ದೂರದ ಅಂತರೊಡು ಆಕಲೆ ಪಿರಾವುಡೆ ಪೋಯೆ. ಒಂಜಿ ಪಲರ್ಾಂಗ್ ದೂರ ಪೋದು ಉಪ್ಪೆರೆಗ್ ಇಯಾವು. ರಸ್ತೆದ ದತ್ತ ಮಗರ್ಿಲ್ಡ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಾಲ ಬಯಲ್ಡ್ ಕಂಡದ ಪುಣಿಟ್ ಆಕುಲ್ ಜತ್ತ್ದ್ ಪೋಯೆರ್. ಆತ್ ಉದ್ದ ಬುಲೆದ್ ಪೊಲರ್ುಡ್ ಕುರಲ್ ಬುಡ್ತಿನ ಆ ಕೆಯಿತ ನಡ್ಡೆಡ್ ಪೆಜ್ಜೆದ ಮಿತ್ತ್ ಪೆಜ್ಜೆನ್ ದೀವೊಂದ್ ಆಕುಲ್ ಮಾಯೆಕ ಆದ್ ಪೋಯೆರ್. ಆಕ್ಲೆನ ನಿವಾಸ ಅಂಚಿಯಾ ದಾನಾ?
          ನನ ಏನ್ ...... ಏನ್ ಒಡೆ ಪೋಪಿನಿ? ಆಕ್ಲೆ ಪಿರಾವುಡೆ ಪೋಪಿನಿಯಾ? ಎಂಕ್ ಮಲರ್್ಂದ್ ಪಣಯೆರ? ಅಯ್ಯೋ! ಒಂಜಿ ತಾದಿಡ್ ಪೋಪಿ ಪೊಣ್ಣನ್ ತೂದ್ ಮಲರ್್ ನಮುನಿ ಏನ್! ದಾಯೆ ಇಡೆಗ್ ಬತ್ತೆ? ಅಯ್ಯೋ! ಅವು ಒಂಜಿ ಮಲರ್್ ಭಾವನೆ.

ನವಯುಗ ತುಳು ಸಂಚಿಕೆ - 1936

Bhasa's Sanskrit Darama-KARNABHARA in Tulu Theatre

ಕರ್ಣಭಾರ{ತುಳು} {ರಥಬೀದಿ ಗೆಳೆಯರು ಉದುಪಿ} ಜುಲೈ 17, 19-20111

muraleedhara upadhya hiriadka: ಕರ್ಣಭಾರ--- ಶಕುಂತಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಅಪರಾಹ್ನ {ರಥಬೀದಿ ಗೆಳೆಯರು ಉದುಪಿ} ಜುಲೈ 17, 19-20111

ಆಟಿ ಆಡಆಡ ಸೋಣ ಓಡಓಡ

ಆಟಿ ಆಡಆಡ ಸೋಣ ಓಡಓಡ by-Dharanidevi Malagatti [ udayavani]

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಓಲುಲ್ಲ?

                                             -ಎಂ. ವಿಠಲ ಹೆಗ್ಡೆ.

ತಿಗಲೆಡೊಂಜಿ ಬುಲಿಪು ಪುಟುದು
ನಿನನ್ ಲೆಪ್ಪುಂಡತ್ತ ನಟ್ದ್                   
ಆ ಬುಲಿಪುಗು ಹೂಂ ಕುಟುದು
ಒಂತೆ ಬರಯನಾ!
ಐಟಿ ಬಾಕಿಲಿಸೆನೆ ಬೊಟುದು
ಜತ್ದ್ ಕೊರಯನಾ!

ಲೋಕ ಲೆತ್ದ್ ಕೊಪರ್ಿ ಬುಲೆ
ಕೈತ ಬರವುದೊಂಜಿ ಕಲೆ
ಎನನ್ ಸುತರೆ ಬಪರ್ಿ ಬಲೆ
ಪರಿದೆ ಪೋವಡ್
ನಿನಡ ಪನಿ ಹಾಲವಾಲೆ
ಸಫಲ ಆವಡ್

ಮದೆಟ್ ಉಂತು ಪಾಡುದಡಿ
ನಿನ ನಿರೆಲ್ದ ತರೆತ ಕೊಡಿ
ರೂಪರೇಖೆ ತೂದು ಬುಡಿ
ಬಿಸರ್ೆ ಯಾನ್ಯ!
ಒಲ್ಪ ದೆಂಗ್ಲಲ್ಪ ಕಡಿ
ತೂವೆ ದಾನಿಯ!

ನಾಡೊಡಿನ್ಪಿ ಬಯೆಕೆಡುಲ್ಲೆ
ತೋಜುನೊಂಜಿ ಮನಸ್ ಮಲ್ಲೆ
ಸುತ್ತ ತಿಕ್ಕ್ಕಟ್ದ ಬಲ್ಲೆ
ಯೆಂಚ ದಾಟೊಲಿ?
ನಿನ ಋಣತಾ ಕೋಡಿ ಮುಲ್ಲೆ
ಏಪ ಬೂಟೊಲಿ!

ಔಲು ಮೂಲು ತೋಜು ರೂಪ
ಅಂದ, ಅತ್ತ? ಬರ್ಪ ಪೋಪ
ಉಂತ ದೀವೊಡಿನ್ಪಿ ಕೋಪ
ಇಸೆನೆ ಪುಟ್ಟದ್!
ಗುಟ್ಟು ರಟ್ಟ್ ಮಳ್ತಿ ಪಾಪ
ಯೆಂಕ್ ತಟ್ಟಡ್!

ತೂವೊಡಾಪಿ ಹಠೊಕು ಸೋತೆ
ಆಪಿ-ಪೋಪಿ ಕತೆನೆ ಬೇತೆ
ನಿನನ್ ಪತ್ತು ಪಂತ್ ಏಕೆ
ಎಂಚಲಾವಡ್!
ಕೆಲಸದೊಂಜಿ ಪುದೆನ್ ಜಾತೆ
ಒಡೆಗೆ ಪೋವಡ್!

ಮದೆಟ್ ದೆಂಗ್ದಾಂಡಲೀಯೆ
ಕೆಲಸೊಡುಲ್ಲ ಆಯಿ-ಪೋಯಿ
ಮಾಯಕೊಲೆಡ ವೊಂಜಿ ಬಾಯಿ
ಹದೊಟು ಕರೆವುಂಡು
ನಿನ ಕಯಿತ ಬೊಲುಪು ಶಾಯಿ
ಚಿತ್ರ ಬರೆವುಂಡು.


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ
1-10-1936

Tulunadu- demand for new state

[varthabharathi | kannada News, ] Harikrishna Punaroor

Origin of Word Tulu

Controversies in History: Origin of Word Tulu

ಕೋರªಬ್ಬು ತನ್ನಿಮಾನಿಗ

ರಂಗಾವತಾರ : ಕೋರªಬ್ಬು ತನ್ನಿಮಾನಿಗ[ kordabbu tannimaniga- drama directed by- jayaram neelavar]

ರಂಜಿಸಿದ ತುಳು ಕಲಾಮೇಳ

ರಂಜಿಸಿದ ತುಳು ಕಲಾಮೇಳ[ tulu kala mela at mumbai- 2011]

Guddada Bootha

YAKSHAGANA TENKUTITTU MIJARU ANNAPA SING WITH SATHISH SHETTY PATLA

Yakshagana Tenkutittu Tulu Mijaru Annappa

ತುಳು-

[Prajavani]-editorial

oriyadori asal- new tulu film

[WORLD TULUVAS NETWORK]

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

            ಬೊಲ್ಪು
                                                  - ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ಶೆಟ್ಟಿ

ಹಿಂದೂ ದೇಶದ ನೇಲ್ಯ ಬೊಲ್ಪು |
ಗಾಂಧಿಮಹಾತ್ಮೆರತ್ತೆಯೆ            ||1||

ಆತ್ ಮಲ್ಲ ಬೊಲ್ಪುಗೇರ್ |
ಎಣ್ಣೆ ವದಗಯಿನಾರ್ಯೆ            ||2||

ಧೀರ ಆರ್ಯಪುರುಷೆ ಆರ್ |
ವೀರ ಪಂಡಿತನೆಹರುಯೆ            ||3||

ಬೊಲ್ಪು ತೂವರೆಗಾದ್ ಬಾಬು |
ಪ್ರಾಣತ್ಯಾಗ ಮಲ್ತೆಯೆ                ||4||

ಚಿತ್ತರಂಜನ ದಾಸೆ ಸಯಿತೆರ್|
ಅವ್ವೆ ಬೊಲ್ಪುಡು ಇತ್ತ್ದ್            ||5||

ಇತ್ತೆಲರೆನಾ ಪೊಲರ್ು ಪುದರ್ |
ಮೆರೆವುಂಡೇತ್ ಲೋಕೊಡು            ||6||

ಬತ್ತೆಲಾದ್ ಕತ್ತಲೇಡ್ ಉಂತುದೀ|
ನಮ ಅಪ್ಪೆಗ್                    ||7||

ಕುಂಟು ತುತ್ತದ್ ಕೈಟ್ ಪತ್ತ್ದ್ |
ಅಲೆನ್ ಬೊಲುಪುಗು ಕನಕಯೆ        ||8||

ಹಿಂದುಮುಸಲ್ಮಾನ ಬಂಧುಲೆ ಬಲ್ಲೆ|
ಪೋಯಿಯೆ ದೀಪದಡಿಕ್            ||9||

ಅಪ್ಪೆ ಸೇವೆನ್ ಮಲ್ಪುಗೆ|
ಸ್ವರ್ಗಸುಖೊನು ಪಡೆಪರೆ            ||10||


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

   ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪ್ನಗ
                                  -  ತುಳುವ ಬಂಧು

ಪುಲ್ಯಕೇಲ್ ಆವೊಡಂಡ
ರೈತೆರ್ ಮಾತ ಲಕ್ಕೊಡಂಡ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪೊಡು.
ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪೊಡು.
ನೆನ್ನ್ ಕತ್ತಲಮ್ಮಕೆತೇನ್ದ್
ಸೀರೆಸೆರಂಗ್ ಒಯಿತ ತುತ್ತ್ದ್
ಪಾರ್ ಪೋಪಲ್.
ಗುಡ್ಡೆತಡ್ಡೊ ಉಂತುದುಂತ್ದ್
ಪಾರ್ ಪೋಪಲ್.
ರೈತೆರ್ ಮಾತ ಪಕ್ಕಲಕ್ಕದ್
ಬಂಜಿಗೀತ ಸಣ್ಣೊನೊ ಪಾಡ್ದ್
ಕಂಡೊಗ್ ಪೋಪೆರ್.
ಎರುಕುಲೆನ್ ದೇರೊಂದ್
ಕಂಡೊಗ್ ಪೋಪೆರ್.
ನೇಗಿಲುಲೆನ್ ಕೈಟ್ ಪತ್ತ್ದ್
ಓ ಓ ಓ ಪಂಡೋಂದ್
ರೈತೆರ್ ಪೋಪೆರ್.
ಪೋಪಿನಗ ಆಪಿ ಪೊಲರ್ು
ಏರ್ ತೂಪೆರ್.
ಸೂಯರ್ೆ ಮೂಡ್ದಾಯಿನಗ
ರೈತೆರ್ ಮಾತ ಅಡಪುನಗ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪುಂಡು
ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪುಂಡು.
ರಾತ್ರೆ ರಾಣಿ ಆಳೆ ನಿಶೆ
ಬೊಕ್ಕ ಬಪರ್ುನಾಳೆ ಉಷೆ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪ್ನಗ.
ಕೆಕ್ಕಿಲ್ನ್ ಉದ್ದೊಮಲ್ತದ್
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪ್ನಗ.
ಪಳ್ಳಿಡಪಗ ಪಾಂಗ್ ಕೊರ್ಪೆರ್
ಇಗಜರ್ಿಡ್ ಗಂಟೆ ಹಾಕ್ವೆರ್
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪ್ನಗ.
ದೇವಸ್ಥಾನೊಗ್ ಭಟ್ರ್ ಪೋಪೆರ್
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪ್ನಗ.
ಲಕ್ವೆರಪಗ ಕಲ್ಪಿ ಜೋಕುಲು
ಪತ್ವೆರಕ್ಲೆ ಕೈಟ್ ಬೂಕುಲು
ಪುಲ್ಯಕೇಲ್ಗ್.
ಐಟ್ ಇತ್ನೆನ್ ಮನನೊ ಮಲ್ಪೆರ್
ಪುಲ್ಯಕೇಲ್ಗ್.
ಕವಿಕುಲೊಂಜಿಕಡೆಟ್ ಕುಲ್ದು
ಜಗೊದ ಸೊಬಗ್ನಕ್ಲ್ ತೂದ್
ಕವನೊಕಟ್ವೆರ್.
ನನ್ನನ ನನ್ನನ
ಕವನೊಕಟ್ವೆರ್.

***************

(ನಮೊಲ - ಕೋರಿಲುಲು)
ಎಂಕ್ಲೆಗೀದ್ ದಯೆಲ ಇಜ್ದಿ
ಕೋರಿ ಕೆರ್ದ್ ತಿನ್ಪೊ ಸಜ್ಜಿ
ನಮೊ ಕೃತಘ್ನೆರ್.
ಕೆಕ್ಕಿಲ್ ಪಿಜಕ್ದ್ ನೆತ್ತೆರ್ ಪರ್ಪ.
ಮಹಾಕೃತಘ್ನೆರ್.
ನಂಕ್ ಕ್ಲಾಕ್ ಉಂಡ್ ಇತ್ತೆ
ಕೋರಿದಾಯೆಗೆಂಕ್ಲೆಗಿತ್ತೆ.
ಏರ್ ಕೃತಘ್ನೆರ್?
ಹಾಲ್ ಕೋರಿಲೇನ್ ಕೆಪರ್ೊ
ಜನೊಕ್ಲ್ ಕೃತಘ್ನೆರ್.

************

ಪುಲ್ಯಕೇಲ್ ಆವೊಡಾಂಡ
ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಾಣಿ ಲಕ್ಕೊಡಂಡ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪೊಡು
ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ ಕೊಕ್ಕೊಕ್ಕೋ
ಕೋರಿ ಕಿಲೆಪೊಡು.


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

ಪಕ್ಕಿಲು ಮೂಜಿ-----

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

          ತಿಂಗೊಲು
                                                   - ಎಮ್. ವಿಠಲ ಹೆಗ್ಡೆ
 
ಲೋಕೊನು ಕತ್ತಲೆ ರಟ್ಟೆದ ಕಟ್ಟ್ದ್
ಸುತ್ತುದು ಜೈತ್ಂಡ್ ಸೆರೆದೀದ್
ಜೀವೊಲು ಕಣ್ಣ್ಡ್ ಕಲಿ ಪಸ್ದುಂತಿಯೆ
ಕರ್ತವೆ ಈಮೆನ್ ಬುಡುಪಾದ್
ಕಣ್ಣರತ್ದ್ ಬಾರುಳೆನೊರ ತೂಯೆ
ಎನ್ನಗುನ್ಪಿನ ಮೋಕೆನ್ ದೀಯೆ        ||1||

ತಿಂಗೊಳು ಬೊಲ್ಲೆಯಿ, ಪೇರ್ದ ಕಂದೆಲ್
ಮಜಲ್ಗ್ ಮಜಲೇ ಬೊಲುಪಾಂಡ್
ಕತ್ತಲೆ ಕೋಂಟುಡು ದೆಂಗುನೆ ತಿಂಗೊಲು
ಲೋಕದ ಮೋನೆನ್ ತೆಲಿಪಾಂಡ್
ಕಪ್ಪಾದುಂತುಂಡು ದೂರದ ಗಿಡುಪು
ಚಪ್ಪೆನ್ ಈ ರುಚಿ ದೂರೊಗು ಗಿಡುಪು!    ||2||

ಕಡಲ್ದ ಸೆರೆ ಪುರೆಲ್ದ್ ನೆಲಕೊರಗ್ಂಡ್
ದನಿಕೆದ ವುಬ್ಬಸ ಬುಡು ಬುಡುದು
ಪಸೆ ಪಸೆ ಗಾಳಿದ ಗುಟ್ಟುದ ಪಾತೆರ
ಪಂರ್ಬಂಡ್ ಪೊಸ ಬಳ್ಳಿನ್ ನೆಡ್ದ್
ಮಜಲ್ಗ್ ಗೂಸುಂಡು ದೇವೆರೆ ಪೇರ್!
ನಿಜ ನಿಜರೂಪೊಡು ತೋಜಿಯೆರಾರ್     ||3||

ಉಲ್ಲಯೆ ಬಾನದ ಜಾಲ್ಡ್ ಬೊಳ್ಳಿದ
ಚೆಂಡ್ನ್ ದಂಕುವೆ ದಡಿಕೊರುದು
ಎದುರುಡು ತಡೆಪರೆ ಆಯೆನೆ ಬಂಟೆ
ಪುಲೆವುಂಡು ಕಾರ್ದ ನರ ತರೆದ್
ಆಯನ ಆಟದ ಬೊಲುಪುದ ಧೂಲು
ಮಾಯ ಪಡಿ ದಗೆ ಲಕ್ಕ್ಂಡ್ ಮೂಲು!    ||4||

ಪಗೆಲ್ದ ಬೊಲುಪುದ ಪೊಸಪೊಲರ್ುಂಡು
ಮೆಯ್ಯುರಿಪವು ಪಗೆ ಐಟಿಜ್ಜಿ
ಪಕ್ಕಿಲೆ ಚಿಲಿಪಿಲಿ ಕೇಣರೆ ತಿಕ್ಜಿ
ದೆಕ್ಕರೆ ಸುರು ಕತ್ತಲೆ ಮಜ್ಜಿ!
ದನಿಬಾಯರತಿನ ಕಿಲಿಕಿಲಿತೆಲಿಕೆ
ಜನೊಕುಲೆಗೈಸ್ತದ ತಕತಕ ನಲಿಕೆ!        ||5||

ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

 

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Jokes

ತೆಲಿಪಡೆ
                                                               - ಕೆ. ಎಸ್. ರಾವ್

ಅಯ್ಯೋ ಎನ ಬಾಲೆ, ಚಿಮಿಣಿ ಎಣ್ಣೆ ಪರ್ಂಡ್ ಡಾಕ್ಟ್ರೆ.
ಡಾಕ್ಟ್ರ್:    ಐಕ್ ದಾನೆ, ತಾರಗೆತೆಣ್ಣೆ ಪಪರ್ಾಲ.

                *****

ಗಿರಾಕಿ:    ಒಂಜಿ ಶಾಯಿ ಬಾಟ್ಲಿ ಕೊರಿ ..... ಬೇಗ ಐನ್ ಮೈಲ್ ಪೋವೊಡು.
ಅಂಗಡಿತಾಯೆ: ಸಾರಿ, ವೆರೀ ಸಾರಿ. ಐನ್ ಮೈಲ್ ಪೋಪಿ ಬಾಟ್ಲಿ ಮೂಲಿಜ್ಜಿ.

                *****

ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಲ್ತಿ ನನ್ಕೆ:    ಓ ಭಾವ! ಒಂಜಿ ಕೊಯಿನ್ (ಆಣೆ) ಕೊರಿ ಭಾವ.
ಭಾವೆ:    ಅಯ್ಯೋ... ಕನತ್ತ್ನವು ಮುಗಿತ್ತ್ಂಡ್ ...ಕೊಯಿನ್ (ಕ್ವಿನಾನ್) ಬೊಡ್ಚಿ. ಮದರ್್ ಕೊಂಡತೋ ಭಾವ.

                *****

ಸಾಲೊ ಕೊನರ್ಾಯೆ:    ಏತ್ ನಲಿಪ್ಪಾವ ಈ ಇತ್ತೆ ಕೊರ್ತ್ತೇ ಕರಿಯೊಡು.
ಸಾಲೊ ದೆತೊಂಡ್ನಾಯೆ: ಇತ್ತೆ ಸುದ್ದಿ ಪೊಕ್ಕಡೆ ಕೇನೋಡ್ಚಿ.
ಸಾಲೊ ಕೊನರ್ಾಯೆ:    ನಿನ್ನಟ ಕೇಣ್ಣಗ ಇಪ್ಪೆರ ಇಜ್ಜಿ. ಕೇಡೊಂತಿಪ್ಪೆರ ನನ ಒಂಜಿ ಜನೊ ದೀಡೋಡು.
ಸಾಲೊ ದೆತೊಂಡ್ನಾಯೆ: ನನ ಜನೊ ದಾಯೆ? ಕೇಣ್ಣಗ ಎನಟ ಇಪ್ಪೆರಿದ್ದಿ. ನನ ಬರೊಡ್ಚಿ, ಇತ್ತ್ಂಟ ಏನೇ ಕೊವರ್ೆ.

                *****

ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

 

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

     ಪುಲ್ಯ
                        - ಎಮ್. ವಿಠಲ ಹೆಗ್ಡೆ

ಪಕ್ಕಿಲೆ ಚಿಲಿಪಿಲಿ
ಜೆಪ್ಪಡೆ ಕಲಿ ಕಲಿ!
ಪನ್ಪಿನ ಗೌಜಿನ್
ಸೇರುನೆ, ದೂಜಿನ್
ಕಂತವರೆಗ್ ತಲ        ||5||

ಮೂಲಿಜ್ಜೀತ್ಲ!
ಮಂದೊಡು ಆತ್ಲ
ಬೂರುಂಡು ಬೊಲುಪು!
ಲೋಕನೆ ತೆಲಿಪು
ಮನಸ್ಡ್ ಕುಸಿಬುಡುದು    ||10||

ಐಸ್ರದ ತಸಿನೆಡ್ದ್!
ಮುಡಯಿದ ಗಿರಿತರೆ
ತೋಜಂಡ್ ಮರತಿರೆ
ಜನೊಕುಲೆ ಸುಯ್ಲ್ಗ್
ಗಾಳಿದ ಒಯ್ಲ್ಗ್        ||15||

ಪಾತೆರ ಕೊಪರ್ುಂಡು
ಕೋಡಿಡ್ ಆಪರ್ುಂಡು
ಕತ್ತಲೆ! ಬಾನದ
ತಿಂಗೊಲು ಬಾಣದ
ಬಿರುವಾದುಂಡು         ||20||

ನಸ್ಕ್ದರುಂಡು
ಪಾರವರೆಗ ದಾನ್ನ!
ಏರವರೆಗ ದಿನ್ನ?
ಮನಮನ ಗಾಲಿ
ತಿಗಲೆದ ನೋಲಿ        ||25||

ಮಾಜದ್ ಕಲೆಂಡ್
ಸಂತೆಸ ಬುಲೆಂಡ್
ಮುಡಯಿದ ಬೊಲುಪು
ಮೆಲ್ಲೊಡು ನಲಿಪು!
ಮೈ ಕೈಯ್ಯೊಸುದು        ||30||

ದೆಪರ್ುಂಡು ಪಸ್ದ್
ಗಾಳಿ ಬೊಲುಪುದ
ಕೆಲಸೊಲೆನ ಹದ
ಈಯುವು ಪನೊಲಿ
ಏತ್ಲ ಪನೊಲಿ!        ||35||

ಏರ್ಂಡ್ ಪೊಸಬಣ್ಣ
ಬೊಲುಪುದ ಪೊಡಿ ಸುಣ್ಣ!
ಮಣ್ಣ್ದ ಅಪ್ಪೆನ
ಮೋನೆಡ್ ಚಪ್ಪೆನ?
ತೆಲಿಕೆದ ಮುಗುರು        ||40||

ಪೊಸ ಪೊಸ ತಿಗ್ರ್
ಪೂಜಿದಿ ಪಗ್ರ್!
ಮೋನೆಡ್ ಅಗರ್!
ಮೋನೆಡ್ ಹರ್ಸ
ತೆಲಿಕೆದ ಬರ್ಸ            ||45||

ಬೊಲುಪುದ ರವೆ ಕುಲ್ಯ
ನೆಲ ದಿಂಜಿಂಡ್ ಪುಲ್ಯ!


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

                       ಅಮರ ಜ್ಯೋತಿ

                                                     - ರಾಜಭಿಕ್ಷು ಸಂಪಾಜೆ

ಓ ಬೊಲ್ಪು! ಓ ಬೊಲ್ಪೆ! ಒರೊ ಬೇಗೊ ಬಲಯ |
ಓ ಬೊಲ್ಪು! ಓ ಬೊಲ್ಪೆ! ಈ ಎಂಕ್ ಒಲಿಯ ||
ಕಣ್ಣಿತ್ದ್ ಕುರುಡಾತೆ ಓ ಬೊಲ್ಪೆ ಬೊಲ್ಪೆ |
ಪಿನಿ ಪ್ರಭೆನ್ ಬೆಳಗಾಲ ಈ ಎಂಕ್ ಬೊಲುಪೆ ||
ನಿನ ನಂಬುದೇನ್ಬತ್ದ್ ಇಂಚಾಂಡೆ ಜ್ಯೋತಿ |
ಪನ್ ಪನ್ಗೆ ಓಲುಲ್ಲ! ಈ ದಿವ್ಯ ಜ್ಯೋತಿ ||
ಗ್ರಹಿಪಂದೆ ಯಾನ್ಪೋಯೆ ಕಾಡ್ತಾದಿ ಬೂದರ್ೆ |
ಸಹಿಪೇರೆ ಬಲ್ಯೆಂಕ್ ಬುಡುಕೊರುಗೆ ತಾದಿ ||
ಪ್ರಭೆ ಬಲಗೆ ಎಂಕೆದುರು ಸರಿತಾದಿ ತೋಜ |
ಪ್ರಭೆ ಬಲಗೆ ಈ ಯೊಲಿದ್ ಕತ್ತಲೆನ್ ಮಾಜ ||
ಓ ಬೊಲ್ಪೆ! ಓ ಬೊಲ್ಪು! ಒರೊ ಬೇಗೊ ಬಲಯ |
ಓ ಬೊಲ್ಪೆ, ಓ ಪ್ರಭೆನೆ, ಓ ಜ್ಯೋತಿ ಒಲಿಯ ||
ಸಂಸಾರೊ ಕತ್ತಲೆದ ಕಾಡ್ತಾದಿ ಬುಡುದು |
ಸಂಸಾರೊ ಮುಕ್ತಿನ್ಪಿ ಸರಿ ಮಾಗರ್ೊ ಕೊರುದ್ ||
ಎನನೊರೊಯ ಕೊನುಪೋಲ ಆ ಊರುದಾಡೆ |
ನನದಾಯೆ ತಡವೇತ್ ಪೋಯಿ ಪೋಯಿ ಅಡೆ ||


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಚುಟುಕೊಲು
                        - ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಭು

ರಾಮಗೊರಿ ಅಣ್ಣೆ
ಆಯೆ ಓರೆಗಣ್ಣೆ
ಒಂಜಿದಿನೊ
ಪಾಡ್ಯೆ ಕನ್ನೊ
ಕಳ್ವೆ ರಾಮನಣ್ಣೆ
 

ಅಳ್ಪ ಒಂಜಿ ದೈ
ಅವು ಪೂತ ದೈ
ದೂಮೆ ಬತ್ತೆ
ಕೈಟ್ ಪೊಳ್ತೆ
ಪೊಲರ್ು ಪೂತ ದೈ

ಸೋಮಗೊಂಜಿ ಪೊಣ್ಣು
ಆಲೆ ಒಂಜಿ ಕಣ್ಣ್
ಬಾರ್ ಬೂರ್ದ್
ಹಾಳ್ ಆದ್
ಪೊಲರ್ುಗಾಂಡ್ ಮಣ್ಣ್

ಚುಟುಕ ಚುಟುಕ ಚೂಟಣ್ಣ
ಮೊರೆಂಟೆ ಚೂಟು ಪಾಡಣ್ಣ
ಎಡ್ಡೆ ಬೈತ್
ಕಜ್ಪು ಮಾಳ್ತ್
ಅಯಿನಿ ತಿನೊಡು ತೂಲಣ್ಣ



ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

Bhuta make-up in progress.mpg

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ತುಳು ದೇಶ ವರ್ಣನೆ (ವೃತ್ತೊ)
                                      - ಬಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಭಟ್ಟ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಶಿರೋಮಣಿ

ಆ ರಾಜಗೇಳ್ ಬಾಳರ್ು |
ಪುಟ್ಯೆರ್ ಪುಟ್ರಾಯೆರಾನಿ ಬೊಳೆಯೆರ್ ||
ಆಳ್ವೆರೊ ಯೇಳ್ ದ್ವೀಪನಿ |
ದಾಂಟ್ವೆರೊ ಯೇಳ್ ಕಡಲುಳೆನಿ ಯೆಂತಿತ್ತೆರ್             ||31||

ಮಲ್ಲಾಯೆ ವಿಶ್ವಭೋಜೇ |
ಯೆರಡನೆ ಸಿರಿದೇವ ಭೋಜೆ ರಾಮ್ಭೋಜಗ್ ||
ಸಿರಿ ವಾಸುದೇವ ಭೋಜೇ |
ಮೂಜನೆ ಸಿರಿಕೃಷ್ಣ ಭೋಜೆ ನಾಲೆನಯೇ                   ||32||

ಸಿರಿವಿಷ್ಣು ಭೋಜೆಲೈನನೆ |
ವಾಮನಭೋಜೇ ನನಾಜೆನಾಯಾಯೇ ||
ವಿಕ್ರಮಭೋಜೇ ಯೇಳನೆ |
ಮಾಂತೆರ್ ಶೂರೆರ್ ಪೊರುಳೆರ್ ಗುಣವಂತೆರ್         ||33||

ರಾಮಭೋಜೆ ಸ್ವರ್ಗಗಾನಿ ಪೋನಗಾ |
ರಾಮೆ ಕೊಳ್ತಿ ಭೂಮಿ ಮಾಂತ ಬೇಳರ್ೆಗೇ ||
ಪ್ರೇಮಡಾಯೆ ಪಾಲ್ಮಾಂತ್ ದೀಯೆಗೇ |
ಮಲ್ಲೆ ಪಾಲ್ ಕೊಳ್ತೆ ವಿಶ್ವಭೋಜಗೇ                        ||34||

ತತ್ವಯೋಚನೆಂಪ್ನಗೈನ್ ತೌಳವಾ |
ದೇಶವುಂದೆ ಯೇಳ್ ಪಾಲ್ಡ್ ಮಲ್ಲೊವೂ ||
ಯೆಂತು ಮಾಂತೆರೇಗ್ಲ ಸೋಜು ಪೊಲರ್ುಡೂ |
ಪುಣ್ಯದೇಶ ಪುಣ್ಯಭೂಮಿ ಪೊಲರ್ುದೋ                ||35||

ಶ್ರೀರಾಮಭೋಜ ಕುಲಜೆರ್ ತುಳುರಾಜೆರೆಂದೇ |
ತೋಳಾರೆರೆಂದ್ ತುಳುದೇಶದ ರಾಯೆರೆಂದೇ ||
ಪ್ರಖ್ಯಾತೆರಾದ್ ಸಮೊಟಾಳ್ಯೆರ್ ದೇಶನುಂದೆನ್ |
ಯೆಳ್ಪತ್ತರಡ್ಡ್ ಜನೊಕುಳ್ ಕುಲೊಟೈಟ್ ರಾಜೆರ್         ||36||

ರಮಣಿನೊಳೆತ್ ಮೂಜಿ ಕಣ್ಣ್ದಾ ದೇವೆರಾನೀ |
ತಿರ್ಗ್ತ್ ಸುವೆರೆಂದ್ತ್ ಬಾಣೊದಾ ತೇರ್ಯೇದರ್್ ||
ಪಿದಡ್ದ್ ತಿರುಗೊಂತೂ ಪಡ್ಡೆಗುಡ್ಡೇಳೆ ಸಾಲ್ಡ |
ಕುಶಲ್ಡ್ ಮೃಗಪಕ್ಯುಳ್ ಪೊಣ್ಣುಳೆನ್ ಕೂರ್ದ್ನೊಸುಯ್ಯೆರ್    ||37||

ಅವ್ವೇನ್ ಸೂತು ಮನಸಾತ್ ತ್ರಿಶೂಲಪಾಣೀ |
ಗೌರೀನ್ ಕೂಡ್ದು ರಮಿತೇರನಾಕ್ಳೆ ರೇತಸ್ ||
ಬೈನೇವ್ವಿಮಲ್ಲಮರತೊಟ್ಟೆಡ್ ಬೂಳುತೈಟ್ |
ಮೂಜ್ಕಣ್ಣ ನಾಲ್ಕಯಿತೋ ಪುಟುನಬ್ಬ! ಬಾಲೇ                ||38||

ಕದಂಬ ವೃಕ್ಷೊಂಟು ಜನಿತ್ತಿ ಬಾಲೆಗ್ |
ಕದಂಬೆಯೆಂದ್ತ್ ಪುದರಿಜ್ಜಿ ತಾಕುಳ್ ||
ಸುಮಂಗಳಾಶೀರ್ವಚನೊಂಕ್ಳು ಪಂಡ್ತ್ |
ಕದಂಬಗೀರಾಜ್ಯ ಕೊಳುತ್ತು ಪೋಯೆರ್                       ||39||

ಆ ದೇವಪುತ್ರೆ ವರಧಮರ್ೊಡು ದೇಶನುಂದೆನ್ |
ಆಳೊಂತುಯಿಪ್ಪಿ ಸಮಯೊಡ್ ತುಳುದೇಶವೊಂಜೇ ||
ಸ್ವಗರ್ೊತ್ಲ ಮಿತ್ತ್ ಸುಖಭಾಗ್ಯ ಸುಭೋಗಯಿತ್ನೋ |
ಯೆಂದೆರ್ ಲೋಕಜನೊಕುಳ್ ಮಿತಿದಾಂತಿ ಸೌಖ್ಯೊಡ್    ||40||


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

ಒಡಿಪುದ ಸಿರಿ ತುಳು ಚಾವಡಿ[-೨೦೧೧]

Udayavani: Kannada

Udayavani: Kannada- tulu tv serial

bhoomi- tulu tv serial-Udayavani: Kannada

Udayavani: Kannada-

demand to add tulu to 8th schedule of the constitution-Udayavani: Kannada

neyi per[collection of tulu poems] edited by bhaskar rai kukkuvalli[2009]

neyi per

[ collection of tulu poems] 

compiled by-

bhaskar rai kukkuvalli

 published by

karnataka tulu sahitya academy

 city corporation building

lalbagh

mangalore-575003

 email-tulu.academy@yahoo.co.in

firtst edition-2009

pages-228

price- rs-100

Polali Rathotsava

TULU SONG - Madirangi Deedu Kullu. HANEEF Pavoor

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಮೆಟ್ರಿಕ್
                                           - ಸುಳ್ಯೊತ ಮಮ್ಮದೆ, ಬಾಲವೃಂದೊ.

ಹಳ್ಳಿಟಿತ್ತಿ ಶಾಲೆ ಆಂಡ್
ಪೇಟೆಗಿತ್ತೆ ಪೋವೊಡಾಂಡ್.
ಕಲ್ಪೆರಿತ್ತೆಕಾಸ್ ಓಂಡ್?
ಜಗತ ಬಾಳ್ವೆ ಇಂಚೆನೇ-
ಮಾಸ್ಟೆರಿತ್ತೆ ಪಂಡೋಂತುಲ್ಲೆರ್
ಸಾಲೊಕೊರ್ಪೆರ್ ಸುಬ್ರಾಯ ಮಲ್ಯೆರ್
ಅಮ್ಮನ ಮನಸ್, ಚಿಲ್ಲರೆ ಪಿಲ್ಲರೆ
                      ಮಲ್ಪುನೆಂಚಿನಾ?                ||1||

ಹೈಸ್ಕೂಲ್ಗ್ ಬಡತ್ದಾಂಡ್
ಫೋತರ್್ಫೋಮರ್್ಡ್ ಕುಳ್ಳ್ದಾಂಡ್.
ಅಷ್ಟಪಾಠೊ ಕಲ್ಪೆರಾಂಡ್.
ಮಿತ್ತ ಕ್ಲಾಸ್ ಎಂಚನಾ?
ಹಳ್ಳಿಶಾಲೆ ಪೊಳ್ಳು ಇತ್ಂಡ್
ಅಲ್ಲ್ಬಿರುದು ಬತ್ತ್ದಿತ್ಂಡ್
ಮಾತಪಾಠೊ ಸುಲಭೊ ಇತ್ಂಡ್.
                       ಮೂಲ್ ಅಂಚನಾ?                ||2||

ಪರೀಕ್ಷೆ ಆಂಡ್ ವಷರ್ಾವಧಿತ
ಅದೃಷ್ಟೊ ತೂಂಡ್ ಜೋಕ್ಲೆತರೆತ
ಹಳ್ಳಿಹುಡುಗೆ ಪಾಸ್ ಆತೆ.
ಬರ್ಪಿ ವರ್ಸೊನಾ?
ಆಯನಮ್ಮೆ ಯೋಚನೆ ಮಲ್ತ್ದ್
ಸಾಲೊಬಡ್ಡಿಗ್ - ಬಡ್ಡಿಕೂಟ್ದ್
ರಡ್ಡ್-ನಾಲ್ ಬುದ್ಧಿಪಂಡ್ದ್
                         ಕಡಪುಡ್ಯೆರಾಯನ್.                ||3||

ದುಂಬುತ ಒಡೆಯೆ ಆವೆನೆ?
ಆಯನ ಕುಟುಂಬೊ ತೂವೆನೆ?
ನುಪ್ಪು ಕೊರ್ದ್ ಸಾಂಕ್ವೆನೆ?
ಎಡ್ಡೆ ಕಲ್ಪೊಡು.
ಮೆಟ್ರಿಕೊಂಜಿ ಕಲ್ತ್ಬುಡ್ದ್
ಆಯಗೊಂಜಿ ಬೇಲೆತಿಕ್ದ್
ಅಮ್ಮೆಗಪ್ಪೆಗ್ನುಪ್ಪು ಕೊರ್ದ್
                       ಆಯೆ ಸಾಂಕೊಡು.                ||4||

ಇತ್ತಿಚೂರು ಜುಟ್ಟುಪೋಂಡು
ಪೊಲರ್ುಕ್ರಾಫ್ ತರೆಟ್ ಕುಲ್ಂಡ್
ಬೊಲ್ದುಬತ್ತಿ ಬಾಯಿಟಾಂಡ್
ಶೋಕು ಸುರುವಾಂಡ್
ಐಕ್ನೆಕ್ಕ್ ಕಾಸ್ಪೋಂಡು
ಅಲ್ಲ್ಮೂಲ್ ಸಾಲೊ ಆಂಡ್
ಕಾಕ ಪೋಕೆರಿಷ್ಟೊ ಆಂಡ್
                     ಒಟ್ಟು ಕೆಟ್ಟ್ಂಡ್.                ||5||

ಪರೀಕ್ಷೆಕರಿಂಡ್ ಆ ವಸರ್ೊ
ಅಮ್ಮಗಾಂಡ್ ಬಡ್ಡಿತವಸರ್ೊ.
ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ ಆಂಡ್ಪಾಸ್
ಫಿಫ್ತ್ ಫೋಮರ್್ಡ್ದ್.
ಒಂಜಿವಸರ್ೊ ಉಂಡು ನನ
ಕಲ್ಪೆರಿತ್ತೆ ಓಂಡುಪಣ-ವ್
ಎಂಚಾಂಟಲಾ ಕುಲ್ನೊಡ್ನನಾ
                             ಮೆಟ್ರಿಕ್ಕ್ಡ್.                    ||6||

ಸಾಲೊ ಇಂಚಿ ಏರ್ದ್ ಪೋಂಡು
ಅಸ್ಲ್ತಾತ್ ಬಡ್ಡಿ ಆಂಡ್
ಅಮ್ಮನ ತರೆಟ್ ಚಿಂತೆಕುಲ್ಂಡ್
ಮಗನಮೆಟ್ರಿಕ್ಕ್.
ಮಗನಬುದ್ಧಿ ಹಾಲ್ಆಂಡ್
ಬತ್ತಿದುಡ್ಡು ಶೋಕುಗಾಂಡ್
ಓದಾಟಿಂಚಿ ಉಂತ್ದ್ ಪೋಂಡು
                       ಕ್ಲಾಸ್ ಮೆಟ್ರಿಕ್ಕ್.                ||7||

ಮಲ್ಲಪರೀಕ್ಷೆ ಕರಿತ್ಪೋಂಡು
ಪಾಸ್, ಪೈಲ್, ಪಟ್ಟಿ ಆಂಡ್
ಅಯನ ನಂಬರ್ ಪೈಲ್ ಆಂಡ್
ದೈವಲೀಲೆ.
ಮಗನಮೋರೆ ಅಮ್ಮೆ ತೂಯಿಜೆ
ಮೆಟ್ರಿಕ್ಕ್-ದ ಕೋಪೊ ಪೋಯಿಜಿ
ಸಾಲೊತ, ವಾರಂಟಿ, ಬತ್ಂಡ್ ಅಜರ್ಿ
                      ಅಮ್ಮಗ್ ಜೈಲೆ!                ||8||


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

Nirmalakka nirmalakka -Mr.Bean in Tulu Song (WTN Prodcutions )

Tulu Songs from Aralnd Manas Video Album - Part 2

Udayavani: Kannada

ಕಂಚಿಲ್ದಬಾಲೆ-Udayavani: Kannada

Navayuga Tulu Sanchike 1936 -Poem

ಮದೆತ ಬಾಳ್ವೆ
                                                             - ಎಮ್. ವಿಟ್ಟಲ ಹೆಗ್ಡೆ

ಲೋಕ ಒಂಜಿ ನಡತೋದುಂಡ
ಯಾನ್ ಪಿನಯೆ ಯೆನನ್ ಬುಡುದೆ
ಕಾಲ ತಿರುಗುನವೆನ್ ತೂಂಡ
ಆಯೆ ನೀತಿ ಸೂತ್ರ ಕಡ್ದೆ
ಪಂತೆಡ್ ಪರಪಂಚನಾ?
ಕ್ರಮತ ನಡತೆ ಇಂಚನಾ?
ಬಾಳೊಲಿ ನನ ಯೆಂಚನಾ!
ಮಾತೆರಮ್ಮಗಾಯಗೀ ರೀತಿದ ವೊಳಸಂಚನಾ?

ಯೆನನ್ ಇಡೆಗ್ ನೂಕಿನಾಯೆ
ಕಿನ್ನಿರಂಗ ತಲೊಟು ಬುಡಿಯೆ
ಎನ ಪೊರುಲುನು ಮದೆಟ್ ತೂಯೆ
ಐತ ಸುತ್ತು ಮುತ್ತು ಸುಡಿಯೆ
ಒಂಟಿ ಕಾರ್ ದೀವೊಲಿ!
ನೆಲ ಸುಡುತಿ ಕಾವೊಲಿ!
ಕೈ ಕೊರಿಯೆಡ ಆವೊಲಿ!
ಯಾನ್ ದೆತರ್್ ತುಂಬುದಿಪುದೆ ಅದಗ ಜಾವೊಲಿ!

ಮಾತೆರೆಗ್ಲ ಕೊರಿನ ಬೇಗ
ಯೆಂಕ್ ಕೊರ್ಜೆ, ದಾನೆ ಪಣೊಲಿ!
ಈ ತರತ ಮಾರಿರೋಗ
ಪೋವರೊವ್ವು ಮದರ್್ ತಿನೊಲಿ!
ಯೆಂಕ್ ಜಾಗ್ ಈತೆನ?
ಹಕ್ಕ್ ಕೊರಂದೆ ಪೋತೆನ!
ಅವ್ವೆನೊಂಚಿ ದೀತೆನ!
ಜಾಗ್ನೊಂತೆ ಬುಡುಪವರೆಗ್ ದೇಗ್ ಸೋತೆನ!

ಮನಸ್ಡೊಂಜಿ ತೃಪ್ತಿ ಪುಟುಂಡು
ಐತ ಬೊಲ್ಪುಡಂಚಿತೂಯೆ!
ಅಲ್ತ ಒಂಜಿ ಕಣ್ಣ್ಗೆಟೆಂಡ್
ಈಯವೊಲಿಯಿಂದ್ದಾಯೆ
ಉಲಯಿದುಲಯಿ ನಲ್ಪೊಲಿ
ಸುಖತಗೊಂಡೆ ತಲ್ಪೊಲಿ!
ಬೇತೆ ದಾನೆ ಮಲ್ಪೊಲಿ!
ಈಯವಿನ್ಪಿ ಬೆದೆಕಮೃತದ ಕೈಯಿ ಕೊಲ್ಪೊಲಿ!

ಪಿದಯಿಪೋದು ಉರುಡುರುಡುದು
ಯೆಕ್ಕವು ಸುಖಯೆರೆಗ್ ಬೋಡು?
ಆಸೆದೊಂಜಿ ಸಸಿನ್ ನೆಡ್ದ್
ಕೈ ಬುಡುಂಡಲದಗ ಬಾಡು
ಲೋಕ ಮಲ್ಲೆನುಪ್ಪಡ್
ಐತ ಹಕ್ಕ್ ತಪ್ಪಡ್
ಈತೆನಾಂಡಲೊಪ್ಯಡ್!
ಈ ಬಲನೇ ಪಾರ್ಪಾದರ್್ ಬಾನದರ್ಪಡ್



ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

 

The Hindu : Karnataka / Mangalore News : Tulu textbooks to hit city by April-end

The Hindu : Karnataka / Mangalore News : Tulu textbooks to hit city by April-end

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Story

ರಾಮೆ!

                                                                           -ಸುಳ್ಯೋತ ಮಮ್ಮದೆ.
                                                        B . H . E . S . S. ಬಾಲವೃಂದ ಸುಳ್ಯ

           ರಾಮಣ್ಣಾ! ಬೆಲ್ಲೋ ಕಂಡ್ತ್ ತಿನ್ಪನಾ? ರಾಮುನ ಸಿದ್ಯಪ್ಪೆ ಕೇಂಡಳ್.
           ಇಜ್ಜಿ ಸಿದ್ಯಪ್ಪೇ, ಒಂಜಿ ಎಳಿಯ ತುಂಡು ... ರಾಮು ಮೆಲ್ಲ ಪಂಡೆ.
           ಒಂಜಿ ತುಂಡ್...? ಈ ಸಾಲೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ದ್ ಪೊತರ್್ ಸುಮಾರಂಡ್. ದಾಲಾ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪುನೆಟಿಜ್ಜ.
           ಇಜ್ಜಿ ಸಿದ್ಯಪ್ಪೇ, ಇತ್ತೆ ಬತ್ತೆ ಆತೆ.
            ಇತ್ತೆ ... ದಾದ ಪನ್ಪಂಬೆ ... ಮುಂಡೇಮಗಂದ್ತ್ ರಾಮುಗ್ ಪೆಟ್ಟ್ಕೊರ್ಯಳ್.
ಪಾಪೋ ಆಣ್ಗ್ ಪೆಟ್ದ ಬೇನೆ ತಡೆವಾಂದೆ ಬುಲಿಪ್ಪರ ಸುರುಮಲ್ತೆ.
         ರಾಮನ ಅಮ್ಮೆ ಮಲ್ಲ ವಕೀಲೆರ್. ಆರೆಗಿತ್ತೆ ಇಪ್ಪಿ ಬೊಡೆದಿ ರಡ್ಡನೆ ಸಂಬಂಧೊತವು. ರಾಮು ದುಂಬುತ ಬೊಡೆದಿನ ಮಗೆ. ಆಯೆ ಈ ಸಿದ್ಯಪ್ಪೆನ ಪೆಟ್ಟ್ ಸಿಂದ್ತ್, ಸಿಂದ್ತ್, ಬಚ್ಚಿದ್ ಪೋದಿತ್ತೆ. ರಾಮುನ ಅಮ್ಮೆ ಸಾಮರಾಯೆರ್ ಬಯ್ಯನಗ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಬತ್ತೆರ್. ಸಿದ್ಯಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮಡ ಪಂಡ್ದ್ ನೋಪಾವಲ್ಂದ್ದ್, ಆಣ್ದೆತ್ತ್ ಬಲಿತ್ತ್ರ್ಯೆ, ಮಾತೆರ್ಲಾ ರಾಮುನು ನಾಡ್ಯೆರ್. ಆಂಡ ಆಯೆ ತೂವೆರ ತಿಕ್ದ್ಜೆ. ಸಾಮರಾಯೆರೆಗ್ ಭಾರಿ ದುಃಖೊ ಆಂಡ್. ರಾಮು ಸೀದಾ ಮೈಸೂರ್ಗ್ ಪಾರ್ದ್ಪೋಯೆ.
            ಪಾಪೋ ಮೈಸೂರ್ಡ್ ಆಣ್ ಮಾಗರ್ೊತ ತರೇಡ್ ಬುಲ್ತೋಂದ್ ಕುಲ್ಯೆ. ರಘುನಾಥರಾಯೆರ್ಂದ್ ಪಣ್ಪಿಂಚಿನ ಒಂಜಿ ಜನೊ ರಾಮುನ್ ತೂದ್ ತನ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಲೆತೋಂದ್ ಪೋಯೆರ್. ಅಲ್ಲ್ ತನ ಪುದರ್ ಸುಂದರೆಂದ್ತ್ ರಾಮು ಪಂಡೆ. ರಘುನಾಥರಾಯೆರೆಗ್ ಒರ್ತಿ ಮಗಲಿತ್ತಲ್. ಆಲೆ ಪುದಾರ್ ಲೀಲಾಂದ್ತ್. ಸುಂದರೆ ಆಲೆಗ್ ತಕ್ಕ ಕಂಡಾನಿಂದ್ತ್ ರಾಯೆರೆ ನಿನೆದರ್, ರಾಮು ಎಂಕ್ ಅಪ್ಪೆ ಇಜ್ಜಿ ಅಮ್ಮೆ ಇಜ್ಜಿಂದ್ತ್ ರಾಯೆರೆಟ ಸುಳ್ಳ್ ಪಂಡೆ. ಈ ಎನ್ನರ್ಯ ಉಂತ್ಂದ್ತ್ ರಾಯೆರ್ ಪಂಡೆರ್. ಲೀಲಾನ್ಲ ರಾಮುನ್ದಾ ಸಾಲೆಗ್ ಕಡಪುಡ್ಯೆರ್.
            ಇಂಚಿ ರಾಮನ ಅಮ್ಮೆ ಸಾಮರಾಯೆರ್ ರಾಮುನ್ ನಾಡ್ಯೆರ ಭಾರೀ ಪ್ರೇತ್ನೊ ಮಲ್ತೆರ್. ಐಕ್ ಸರಿಯಾದ್ ಎರ್ಕದ ಒಂಜಿ ಊರ್ಡ್ ಏರೋ ಒಂಜಿ ಆಣ್ ಗುವ್ವೆಲ್ಗ್ ಬೂರ್ದ್ ಸೈತಿತ್ತೆಗೆ. ಪುಣನ್ ದಿಕ್ಕೆರ್ ಗುಂಡಿಟ್ ಪಾಡ್ಯೆರ್ಂದ್ತ್ ಒಂಜಿ ಸುದ್ದಿ ಸಾಮರಾಯೆರೆಗ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಆ ಸೈತೀ ಆಣೇ ರಾಮೆಂದ್ತ್ ರಾಯೆರ್ ಗ್ರೇತ್ದ್ ಮೆಲ್ಲಾಯೆರ್.
            ರಾಮೆಲಾ ಲೀಲಲಾ ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರೆರೆಲೆಕ್ಕೊ ಇತ್ತಿನಾಕ್ಲು ಮಲ್ಲೆ ಆಯೆರ್. ರಘುನಾಥರಾಯೆರ್ ಮೊಕುಲೆ ಉಲಾಯಿ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಬುಡುಪುಣಾಂದ್ತ್ ಆಲೋಚನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಆಂಡ ರಾಯೆರ್ ಕೀಳ್ ಜಾತಿದಾರ್. ರಾಮುಗ್ರಾ ಒರ ಅಮ್ಮನ ಮೋನೆ ತೂವೊಡ್ಂದ್ದ್ ಆಶೆ ಪತ್ಂಡ್, ಆನಿ ಬಯ್ಯಗ್ ರಾಮು, ರಾಯೆರ ಕಾರ್ಗ್ ಬೂರ್ಯೆ, ಬೂರ್ದಾದ್ ತನ ಕಥೆನ್ ಮಾತ ಪಂಡೆ. ರಾಯೆರೆಗ್ ಪಿಸ್ರ್ಲಾ ದುಃಖ್ಖೊಲಾ ಒಟ್ಟುಗ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಆರ್ ಸಾಮರಾಯೆರೆಗ್ ಬರ್ಯೆರ ಕಾಗಜಿ ಕಡಪುಡ್ಯೆರ್. ಆರ್ ರಾಮುನು ಊರ್ಗ್ ಲೆತೊಂದ್ ಪೋಯೆರೆಂದ್ತ್ ಬತ್ತೆರ್. ಬಯ್ಯಗ್ ರಾಮು ಒಂಜಿ ಪೇಪರ್ ಓದೊಂತಿತ್ತೆ. ಆತಾನಗ ಲೀಲ, ಉಳಯಿ ಬತ್ತಳ್.
            ಈರ್ ಊರ್ಗ್ ಪೋಪರಾ? ಆಲ್ ಕೇಂಡಲ್.
            ಇಜ್ಜಿ ಇಜ್ಜಿ ಎಲ್ಲೆನೇ ಬರ್ಪೆಂದ್ತ್ ರಾಮು ಉತ್ತರೊ ಕೊರ್ಯೆ.
          ಈರೆ ಅಮ್ಮೆ ಎಂಕ್ಲೆ ಮದಿಮ್ಮೆಗ್ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊರ್ಜರ್ಡ? ಪೆರಪ್ಪ ಲೀಲ ಕೇಂಡಲ್.
            ಆರೆನ್ ಒಪ್ಪಾವೆಂದ್ತ್ ರಾಮು ಪಂಡೆ. ಲೀಲ ಸಂತೋಸೊಡ್ ಆವಡ್, ಎನನ್ ಮದಪಡೇಂದ್ದ್ ತನ ಬೇಲೆಗ್ ಪೋಯಳ್.
             ಮನದಾನಿ ಕಾಂಡೆ, ಅಮ್ಮೆ ಮಗೆ, ಆಕ್ಲೆ ಊರ್ಗ್ ಬತ್ತೇರ್. ರಾಮು ಆಯನ ಸಿದ್ಯಪ್ಪೆನ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಂಡೆ. ಸಿದ್ಯಪ್ಪೆಗ್ಲಾ ಬೇಜಾರಾಂಡ್. ರಾಮೂ ಈ ಬುಲೆತ್ತಿನ ಆಣ್, ಹಾಲಾದ್ ಪೋವ, ನಿಕ್ಕ್ ಮದಿಮ್ಮೆಮಲ್ಪೊಡ್ಂದುಲ್ಲೆ.
            ಆವಡಮ್ಮ. ರಘುನಾಥರಾಯೆರ ಮಗಳೆನಾಂಡ ಮಾತ್ರ ...
            ದಾದ ಪನ್ಪುನಿ ಈ, ಜಾತಿಡ್ದ್ ಪೋಯಿನಕ್ಲೆಲ್ ಮದ್ಮೆ ಆಪುನೆನಾ?
            ಜಾತಿಗ್ ಸೂಬೂರ್ಂಡ್, ಈತಾನೆಟ ಎನನ್ ಸಾಂಕ್ತ್ಜೆರಾ?
           ಈ ಎನ ಪಾಲ್ಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್ಲಾ ಒಂಜಿ ಇಜ್ಜಂಡ್ಲ ಒಂಜೆ. ನಡಪ್ಪು ... ನಡಪ್ಪೂ ...
            ರಾಮು ಮನದಾನಿಯೇ ಮೈಸೂರ್ಗ್ ಪೋಯೆ.
           ರಾಮುನ್ ತೂದ್ ಅಲ್ಲ್ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಸಂತೋಸೊ ಆಂಡ್. ಮದ್ಮೆದ ಸಿದ್ಧತೆಗ್ ತೊಡಗ್ಯೆರ್, ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಆಮಂತ್ರಣೊ ಪೋಂಡ್. ಐನೆಡೆಟ್ ಎಂಕ್ಲಾ ಒಂಜಿ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಸಾಮರಾಯೆರೆಗ್ಲಾ ಪಂಟ್ದ್ ಕಡಪುಡ್ಯೇರ್. ಆರ್ ಪಗೆಲ್ ಇರ್ಲಾ ಆಲೋಗನೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಮದ್ಮೆಗ್ ತನ ಬೊಡೆದಿನ್ಲಾ ಲೆತೋಂದ್ ಬತ್ತೇರ್. ಲೀಲನ ರಾಮುಗ್ ಕೊರ್ತ್ ಮದ್ಮೆ ಆಂಡ್. ಅಮ್ಮನಲ್ಲಾ, ಸಮ್ಮಲೆನಲ್ಲಾ ಆಸ್ತಿ ರಾಮುಗ್ ತಿಕ್ಕ್ಂಡ್. ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಸಂತೋಸೊ ಆಂಡ್.
            ಮಾತೆರ್ಲಾ ಸಂತೋಸೊದ ಸುಗ್ಗಿಟ್ ತೆಲಿತ್ತೆರ್. ಎಂಕ್ಲೊಲಾ ನಲಿಪುಕ, ಅತ್ತೆ?

ನವಯುಗ ತುಳು ಸಂಚಿಕೆ - 1936

bharatha kavyo paasadi-edited by- dr kamalaksha k[2009]

bharatho kavyo paasadi
[a tulu commentary to arunabjas'tulu bharatha kavyo]
 edited by dr kamalaksha
principal triveni academi,
vidyanagar ,
 kasargod-671123
til-04994-231042
mobile-94470 15042
published by-
 karnataka tulu sahitya academy
 city corporation building
mangalore-575003
pages- 312
 first edition- 2009
price rs 130
cover desikgn kallur nagesh

Tulu movie “Kanchilda Bale” to hit the silver screen in March | Mega Media News

Tulu movie “Kanchilda Bale” to hit the silver screen in March | Mega Media News

Article

 

ತುಳುವರ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾವಂತಿಕೆ
                                       -ಪ್ರೊ| ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ ಹಿರಿಯಡಕ

 

                                   
     ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಲೆಗಳ ಆಧುನಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಧ್ಯಯನದ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕನರ್ಾಟಕ ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರು, 'ಕನ್ನಡಾಂತರ್ಗತಂ ತುಳುನಾಡು ನನ್ನದಿದು' (ಕಯ್ಯಾರ) ಎಂದು ನಂಬಿದವರು. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಂಗಪ್ರಭೇದಗಳು, ಧಾಮರ್ಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು, ಕಂಠಸ್ಥ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಜನಪದ ಕುಣಿತ, ವಿನೋದ, ಕ್ರೀಡೆಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಭಾಷೆ-ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಕರಾವಳಿಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬಣ್ಣವಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಂಸಕ್ಕೃತಿಯೊಂದನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಐದು ಪ್ರಧಾನ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ತುಳು ಮಾತೃಭಾಷೆಯವರು.
     ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ, ತುಳುವರ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಣ (ಅಮೃತ ಸೋಮೇಶ್ವರ), ತುಳುವರ ಸಿರಿಜಾತ್ರೆ (ಮುಕುಂದ ಪ್ರಭು, ಮಂಜೇಶ್ವರ), ನಾಗಮಂಡಲ, ಡೆಕ್ಕೆಬಲಿ (ಎ. ವಿ. ನಾವಡ), ಭೂತಾರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಣ-1 (ಡಾ| ಕೆ. ಚಿನ್ನಪ್ಪ ಗೌಡ), ಭೂತಾರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಣ-2 (ಲೀಲಾ ಭಟ್), ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೆಕ್ಕಿಕಟ್ಟೆಯ ಉರುಗಳು (ಡಾ| ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ), ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಖವಾಡಗಳು ಮತ್ತು ಗೊಂಬೆಯಾಟ (ಎಸ್. ಎ. ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ), ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಿತ್ತಿ ಚಿತ್ರಗಳು (ಅ. ಲ. ನರಸಿಂಹನ್), ಒಂದು ಆರಾಧನಾ ವಿಶೇಷ-ವಿಷ್ಣುಮೂತರ್ಿ ದೈವ (ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರ್), ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಚರಣೆಗಳು (ಕೆ. ವೆಂ. ರಾಜಗೋಪಾಲ), ಎಂಬ ಹನ್ನೊಂದು ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಬಹುಶ್ರುತರಾದ ಲೇಖಕರ ಕ್ಷೇತ್ರಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಫಲ ಈ ಗ್ರಂಥದ ಎಲ್ಲ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಗಮಂಡಲ, ಭೂತಾರಾಧನೆ, ಮುಖವಣರ್ಿಕೆ, ಮೆಕ್ಕಿಕಟ್ಟೆಯ ಉರುಗಳು, ಸಿರಿಯ ಬಳಗ, ಕಲಾವಿದರು, ಹಾಳೆಯ ಮುಖವಾಡಗಳು, ಆರಾಧನೆಯ ಸಲಕರಣೆ, ಗೊಂಬೆಯಾಟ, ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು-ಇವುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪಿನ, ಬಣ್ಣದ ಚಿತ್ರಗಳು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ.
     ಡಾ| ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಮೆಕ್ಕಿಕಟ್ಟೆಯ ಉರುಗಳ ಮೇಲೆ ಆಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಎಸ್. ಎ. ಕೃಷ್ಣಯ್ಯನವರು ಹೇಳುವಂತೆ ಮೆಕ್ಕಿಟ್ಟೆಯ, ದೈವಗಣದ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮರದ ಶಿಲ್ಪ (ಸು. 22 ಅಡಿ ಎತ್ತರ) ರಾಹುತಮಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೇಚ (ರ) ಮಲ್ಲ ದೈವ-ಈ ಶಿಲ್ಪದ ಕಿರೀಟವು ಯಕ್ಷಗಾನದ ರಾಜಕಿರೀಟದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಕುರಿತು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಚಾರ ಮಥನ ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಕೆ. ವೆಂ. ರಾಜಗೋಪಾಲರು ತನ್ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ, ಪಾಣಾರ ಎಂಬ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದವರನ್ನೂ ಫನಿಯರರು = ನಾಗಾರಾಧಕರು ಎಂದೇ ಗುರುತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದ್ರಾವಿಡ ಮೂಲದ 'ಪಾಣ' ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಗಾನ, ಕುಣಿತಗಳ ತಜ್ಞ ಎಂದು ಅರ್ಥವಿರುವಾಗ ಪಾಣಾರರನ್ನು ಫಣಿಯರರು ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅ. ಲ. ನರಸಿಂಹನ್ ತನ್ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಕಳದ ಬಳಿಯ ಬಜೆಗೋಳಿಯ ಭೂತಸ್ಥಾನದ ಹಜಾರದಲ್ಲಿರುವ 77 ಜೈನ ಮುನಿಗಳ ಚಿತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿರುವ ತುಳುನಾಡಿನ ಜಾತ್ರೆಗಳು, ರಥಶಿಲ್ಪ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಮೂತರ್ಿಶಿಲ್ಪ, ರಂಗವಲ್ಲಿಗಳ ಕುರಿತು ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗ್ರಂಥವೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬಹುದು.
     ಈ ಕೃತಿಯ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಕೊಂಚ ಬಿಡಿಸಿ ಹೇಳಬಹುದು. ನಮ್ಮ ಕಲೆಗಳ (ಚಿತ್ರ-ಶಿಲ್ಪ-ದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಶ್ಯವಾದ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ-ಧಾಮರ್ಿಕ ಕಲಾಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಇದರಿಂದ ಒಡಮೂಡಬಹುದೆಂಬ ಭರವಸೆಯು ನಮಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ಹಂತದ ಪರಿಶೀಲನೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಬಹುದಾದರೂ ಇಲ್ಲಿನ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಕೂಡ ನಮ್ಮ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗೆ ದರ್ಶನ ಶಕ್ತಿ (ಗಿಣಚಿಟ ಖಣಡಿಜಟಿರಣ) ಯನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲದು ಎಂದು ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಆರ್. ಎಂ. ಹಡಪದ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪರಂಪರೆ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲಾವಿದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮತಾಂಧನಂತೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಂಪರೆಯ ಉತ್ತಮ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿ, ತನ್ನ 'ಅಪೂರ್ವ ವಸ್ತು ನಿಮರ್ಾಣ' ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಹೊಸದನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತಾನೆ. 'ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಕೋಲ ಕಟ್ಟಬೇಕು' ಎಂಬುದು ತುಳುನಾಡಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಗಾದೆ. 'ಕೋಲ' ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಅಲಂಕಾರ ಎಂಬ ಅರ್ಥವಿದೆ. ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ 'ತುಳುವರ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾವಂತಿಕೆಯ ಗ್ರಂಥ ಮತಾಚರಣೆಯ ಕಲಾ ಪರಂಪರೆಯ ಮೌಲಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ ಉಳಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಹೊಸ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ ಬೆಳೆಸಲು ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ.

 

ಬನ್ನಿ ತುಳುವಿನಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡುವ…! « ನಿಲುಮೆ

ಬನ್ನಿ ತುಳುವಿನಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡುವ…! « ನಿಲುಮೆ

Prajavani

karnataka tulu sahitya academy awards-2010-Prajavani

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಚುಟುಕೊಲು
(ಈ ಚುಟುಕೊಲೆ ವ್ಯವಸಾಯೊನ್, ಮೈಸೂರುದಂಚಿದ ರಾಜರತ್ನೆರ್ ಕನ್ನಡೊಡ್ ಮಲ್ತ್ದಿನಿ ಆಕ್ಲೆ ಕೈಡ್ದ್ ಎಂಕ್ಲೊ ತುಳುಟ್ಟ್ ಮಲ್ಪೆರ ಕಲ್ತ್ದಿನಿ.)

ಇಂದು ಬರ್ಸ ಕಾಲೊ
ಕಪ್ಪೆಲೆ ಹರ್ಷ ಕಾಲೊ
ಟೊರಂ ಟೊರಂ
ಡೊರಂ ಡೊರಂ
ಕೇಣ್ಣೆ ಕಪ್ಪೆಳೆ ಕೋಲೊ    ||1||

ಎಂಕ್ಲೆ ನೆರೆತ್ತ ಸೂಪಿ
ಹೋಟ್ಲ್ಡ್ ಪದರ್್ ಕಾಪಿ
ಕಾಸ್ ಕೊರಂದೆ
ಮೋಸೊ ಮಲ್ತ್ದ್
ದೀಡ್ಯೆ ಮೆಲ್ಲ ಟೋಪಿ        ||2||

ಛಳಿ! ಛಳಿ! ಛಳಿ!
ಎಂಚಿ ಹಾಳ್ ಛಳಿ
ಸಮ್ಮಲೆ ಉಂಬೊಳಿ
ಕೊರಿ ಕಂಬೊಳಿ
ತಡೆ-ವಂತಿ ಛಳಿ        ||3||

ಸೆಕೆ! ಸೆಕೆ! ಸೆಕೆ!
ತಡೆವರಾವಂತಿ ಸೆಕೆ
ಬಜಿ ಮೈಟ್
ಕುಲ್ಲುಂಟ್ಲಾ
ಏರ್ ತಡೆವೆ ಬೇಂಕೆ        ||4||

ಕಳ್ಳೆ ಕಟ್ಯೆ ಮೂಟೆ
ಬಡತ್ಯೆ ಗುಡ್ಡೆ ಕೋಟೆ
ಮೆಲ್ಲ ಉಂತ್ದ್
ಸಿಳ್ಳ್ ಪಾಡ್ದ್
ಬೊಟ್ಯೆ ತಾಟೆ! ತಾಟೆ!        ||5||

ರಸಪುರಿ ಕುಕ್ಕು
ತಿಕ್ಕ್ಂಟ ಕನತ್ತ್ ಮುಕ್ಕು
ಆಣೆಗೊಂಜಿ
ಸಿಂಜು ಬಂಜಿ
ಸಿಂದ್ಂಟ ಒಂಜಿ ಕುಕ್ಕು    ||6||

ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Story

ಸಮಾಜ ಸರ್ಪೊ

                                                                               -  ಕಿಶೋರ, ಸುಳ್ಯೊತ

೧

 

     'ರುಕ್ಕೊ...... ನನ ಆಂಡ್ ಬಾಜೆಲ್......' ಮುರ್ಕ್ ಮಂಚೊದ ಮಿತ್ತ್ ಜೆತ್ತಿತ್ತಿನ ಮಾಧು, ಮಮರ್ಾಂತಿಕ ವೇದನೆಡ್ ಪಂಡೆ. ರುಕ್ಮಿಣಿ, ಆಯನ ಬೊಡೆದಿ, ಬಾರ್ಲಿದ ನೀರ್ನ್ ಬಾಯಿಗ್ ಬುಡಿಯಲ್. 'ಏ...ನ್ ಎಂಚಲಾ ... ಪೋಪೆ ಈ ದಾನ್ವ?' 'ದೇವೆರೆ ಮನಸ್ಸ್ಡ್ ಅಂಚ ಇತ್ಂಡ ಯಾನ್ಲಾ ಬರ್ಪೆ...' ರುಕ್ಮಿಣಿನ ಕಣ್ಣ್ಡ್ದ್, ಗಂಗಾ ಯಮುನಾ ಪ್ರವಾಹೊ ತಡೆ ಇಜ್ಜಾಂದೆ ಪರಿಪ್ಪೇತ್ಂಡ್.
     'ಆ!..ಬಲ್ಲಿ...ನನ ಒಂಜೇ ತಿಂಗಳು......ಬಾಲೆ...ಈ ಬಂಜಿನಾಲ್' ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೀನ ದೃಷ್ಟಿಡ್ ಮಾಧವನ್ ತೂಯಲ್. 'ಅಂದ್...ಗೊತ್ತು...ರು...ಕ್ಮೀ...ಜೀವನೊ...ರಾಟೆನೂ...ಲು, ಹಂಗ್...ಬಲ್ಲಿ' ಮಾಧವನೊ ಸ್ವರೊ ಕ್ಷೀಣೊ ಆವೊಂದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಪಾತೆರಡೆ, ಆಯಾ ಸಾವು ರುಕ್ಮಿಣಿ ತನ ಕಣ್ಣೀರ್ನ್ ಸೆರಗ್ಟ್ ಉದರ್ೊಂದ್ ಪಂಡಲ್, 'ಥೂ! ಹಾ!..ಉಂತಿ...ಬತ್ತೆ. ರುಕ್ಮಿಣೀ...ಪೋಪೆ. ಓಳು......ಯಾನ್ ಪಂಡಿನ...ಮದಪ್ಪಡಾ...ಉಂತ್ಲೆಪ್ಪಾ, ಬತ್ತೆ, ಬತ್ತೆ ಕಟುಕೆರ್...ಬಾಜೆಲ್...ಬಾ...ಜೆ...ಲ್' ರುಕ್ಮಿಣಿ ಪೆರಪ್ಪ ಒಂಜೀತ್ ಬಾರ್ಲಿತ ನೀರ್ನ್ ಪಪರ್ಾಯಲ್. 'ಆಂಡ್...ಪೋಪೆ...ರುಕ್ಕೀ...ಪೋ...ಪೆ' ಮಾಧವನ ಪ್ರಾಣಪಕ್ಷಿ ಗೂಡ್ಡ್ದ್ ಪಿದಾಯಿ ಪಾರ್ದ್ ಪೋಂಡ್.

 

೨

 

     ಶೇಷಾಚಾಯರ್ೆರ್ ಪಂಡ್ಂಟ ಎಂಕ್ಲೆ ಊರಂಡ್ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಬೋಡಾಯಿನಾರ್. ಎಂಕ್ಲೆಗ್ ಎಂಚಿನವಾಂಡ್ಲಾ ಶುಭಕಾಯರ್ೊ ಆವೊಡ್ಂದಿತ್ತ್ಂಟ ಆರ್ ಬೋಡೇ ಬೋಡು. ಆರ್ ಬಡವೆ. ಅಲ್ತ ಮುಲ್ತ, ಸಮಾರಂಭೊ, ಸಮಾರಾಧನೆಲೆಡ್ ತಿಕ್ಕಿನ ದಕ್ಷಿಣೆನ್, ಕಟ್ಟ್ದ್ ದೀವೋಂದಿತ್ತೆರ್. ಈ ಭೂಮಿಡ್, ಆ ತೊಂಡಗಿತ್ತಿನ ಸಂಬಂಧಿಕೆರ್ ಪಂಡ್ಂಟ, ಆರೆ ಐನ್ ವರ್ಸೊದ ಒಂಜಿ ಪುಳ್ಳಿಲಾ, ಏಳ್ ವಸರ್ೊದ ವಸರ್ೊದ, (ಆರ್ ಸಾಂಕಿನ ದಿಕ್ಕಿಜ್ಜಾಂತಿ ಹುಡುಗೆ.) ಹುಡುಗೆ ಮಾಧುಲಾ. ಎಂಕ್ಲೆ ಕಥಾರಂಭೊಡ್ ಬತ್ತ್ನ ಮಾಧವೆನೇ ಈ ಹುಡುಗೆ. ಈ ರುಕ್ಮಿಣಿಯೇ ಈ ತೊಂಡನ ಪುಳ್ಳಿ.
     ಆ ಆಚಾಯರ್ೆರ್ ತನ ಅಂತಿಮ ಕಾಲೊಡ್, ಮಾಧವಗ್ ರುಕ್ಮಿಣಿನ್ ಕೊರ್ದ್ ಮದ್ಮೆ ಮಲ್ತ್ದ್, ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್ ಹಿತೊ ಬುದ್ಧಿ ಪಂಡ್ದ್, ಪರಲೋಕೊದ ಸಾದಿ ಪತ್ಯೆರ್......ಈ ದಂಪತಿಳೆನ ಪೊಸ ಜೀವನೊಗು ಸುರುವಾಂಡ್. ಮಆಧವೆ ಸಮ್ಮಲೆಲೆಕ್ಕೊನೇ ಮಲ್ತ್ದ್, ಜೀವನೊ ನಡಪುಡ್ಯೆರೆ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಅವ್ವು ಬಹುಕಾಲೊ ನಡತ್ಜಿ, ದಾಲಾ ಒಂಜಿ ಚಾಕ್ರಿ ತಿಕ್ಕ್ವೋಂದ್ದ್ ನಲಿತ್ತೆ. ಅಲ್ತ ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಮೊಕ್ತೇಸರೆರಾದಿತ್ತಿನ ಕೇಶವ ಭಟ್ರ್ ಆಯಗ್ ಒಂಜಿ ಗುಮಾಸ್ತೆರೆ ಬೇಲೆ ಕೊರ್ಪಾಯೆರ್. ಇಂಗಳೊಗು ಒನಸ್ಸ್ ಕರೀದ್ ರಡ್ಡ್ ರೂಪಾಯಿ ಸಂಬೊಳೊ. ಈ ಬೇಲೆಡ್ದಾದ್ ಮಾಧವಗ್ ಒಂಜೊಂಜಿ ದಿನೊ ಇಲ್ಲಡೆಗೇ ಬರಿಯೆರ ಆಪೇತ್ಜಿ. ಇಂದ್ವೇ ಸಮಯೊಡ್ ಕೇಶವ ಭಟ್ರ್ ತನ್ನ ಓರೆಗಣ್ಣ್ದ ಪ್ರತಾಪೊನು ರುಕ್ಮಿಣಿನ ಮಿತ್ತ್ ತೋಜ್ಪಾವೆರ ಸುರುಮಲ್ತೆರ್. ಮಾಧವಗ್ ಈ ಸಂಗತಿನ್ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಪಂಡಲ್. ಮಾಧವೆ, ಆನಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತನ ಗುಮಾಸ್ತಿಕೆನ್ ಬುಡ್ರಿಯೆ.
     ಇಂಚಿ ತನ ದೇಶೊಗು ಬೋಡಾದಾಂಟ್ಲ ತನ ಪ್ರಾಣೊನ್ ಕಳೆವೊಂಡ್ಂದ್ತ್, ಮಾಧುಗ್ರೈತ್ದ್, ಖದ್ದರ್ಧಾರಿ ಆತ್ ಅಲ್ಲಲ್ಲ್ ಭಾಷೊಣೊ ಕೊರಿಯೆರ ಸುರು ಮಲ್ತೆ. ನೆತ್ತ ಪರಿಣಾಮೊ, ಕಡೆಗ್ ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಸತರ್ಿ ಲಾಕಪ್ ತೂವೆರ ಮಲ್ತ್ಂಡ್. ಒಂಜಿ ಸತರ್ಿ ಇಂಚನೇ ಭಾಷಣೊ ಕೊರೋಂದಿಪ್ಪ್ನಗ ಒರೊ ಲಾಠಿಚಾಜರ್್ ಆಂಡ್. ಒರಿ ಪೋಲಿಸ್ತಾಯನ ಲಾಠಿತ ಪೆಟ್ಟ್ ಮಾಧವನ ಸರೆಕ್ಕ್ ಬೂರ್ದು ಸರೆ ನರಿಂಡ್.
ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಸಿಂಗೊಲು ಆಸ್ಪತ್ರೆದ ಸುಖಾನುಭವೊಲಾ ಆಂಡ್. ಆ ಲಾಠಿ ಚಾಜರ್್ಡ್ತಾದ್ ಮಾಧವನ ಮನಸ್ಸ್ ಬಾರೀ ಪರಿವರ್ತನೆ ಕಂದ್ಂಡ್. ಆಸ್ಪತ್ರೆಡ್ತ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಯ್ನಾನಿಯೇ ಮಾಧವೆ ಒಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಭಾಷಣೊ ಕೊಯರ್ೆ. ಸರೆಡ್ದ್ ಪೆರಪ್ಪ ರಕ್ತಸ್ರಾವೊ ಆಂಡ್. ಕಥೆತ್ತ ಸುರುಟ್ಟ್ ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕೊ ಆಯಗ್ ಅಯ್ಟೇ ಅಂತ್ಯೊ ಆಂಡ್.
     ರುಕ್ಮಿಣಿ ಕೆಲಸಮಯೊ ಪೋಯಿಬೊಕ್ಕ, ಒಂಜಿ ಆಣ್ ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ಯಲ್. ಬಡವೆರೆ ಬಾಣಂತಿ......ಗೊತ್ತೆ ಉಂಡತ್ತೆ, ಪೆದ್ಯಳ್ ಆನಿಯೇಲಕ್ಯಲ್. ಇಜ್ಜಂಡ ಜೀವನೊ ಸಾಗುನಿ ಎಂಚ? ಕೇಶವ ಭಟ್ರ್ ತನ ಇಚ್ಛೆ ಪೂರೈಸಾವೆರೆ ಸಮಯೊ ತೂವೋಂದಿತ್ತೆರ್. ರುಕ್ಮಿಣಿಗ್ ಅವು ಗೊತ್ತೇ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಆಂಟ ಆಲೆ ಭಾರೊ ಪೂರಾ ದೇವೆರೆ ಮಿತ್ತ್.
     ರಾತ್ರೆ ಎಣ್ಮೊಗಂಟೆದ ಪೊತರ್ು ರುಕ್ಮಿಣಿ ಉಂಡ್ದ್, ಬಾಲೆನ್ ಜೆಪ್ಡಾದ್, ಬಾಕಿಲ್ ಪಾಡ್ದ್ ಜೆಪ್ಪೆರ ಅಟ್ಟಣೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತಲ್.
     'ಬಾಖಿಲ್ ದೆಪ್ಪು.....ಬಾಖಿಲ್' ಬಾಕಿಲ್ ತಟ್ಟ್ದ ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕ ಆಂಡ್. ಕೇಶವ ಭಟ್ರೆ ಸ್ವರೊ. ಆಲ್ ಗಡಗಡ ನಡಗ್ಯಲ್. 'ಏರೌ?' ಕೇಂಡಲ್ ರುಕ್ಮಿಣಿ. 'ಬುಕ್ಕೊ ಪಾತೆರ್ಕ...ಬಾಕಿಲ್ ದೆಪ್ಪು...ಬೇಗೊ...' 'ಬಾಕಿಲ್! ದಾಯೆ ಏರ್ಂದ್ ಪಣಿಯೆರಾಪುಜೊ?' 'ಯಾನ್...ಪನಿತ್ ಬೇಲೆ ಉಂಡು...' 'ಕೇಶವ ಭಟ್ರೆ...ನಡಪ್ಪುವರಾ ಇಜ್ಜಾ ಮುಳ್ಪಡ್ತ್, ಎಂಚಿ ಬೇಲೆ? ಅವು ಮಾತ ಪಗೆಲ್...ರಾತ್ರೆ ಅತ್ತ್...' 'ಛೆ! ಛೆ! ಅವು ಇತ್ತೆನೇ ಆವೊಡು. ಬಾಖಿಲ್ದೆಪ್ಪು, ಇಜ್ಜಂಡ ನರಿಪ್ಪುವೆ...' 'ದಾನೆ ನರಿಪ್ಪುನ, ಎಂಚಿನೆನ್...' 'ಆ ಕಜ್ಪುಗ್ ಕಡೆಯಿ ಅರೆಪು ಒಂಚೋಂಡು.'
'ರುಕ್ಮಿಣಿ, ಏನ್ ಏರ್ಂದ್ ಗ್ರೈತ?'
'ಈರ್ ಅರೇ...ಬತ್ತೆ...ಆ ಪಾತ್ರೊ...' ... 'ಇಂಚಿ ಕೇಣ್'
'ಕೇಣ್ಪೆ! ತಿಕ್ಂಡ್...ಬತ್ತೆ...' 'ದಾನೆ! ಬಾಕಿಲ್...'
'ಬೊಡ್ಚಿಕಂಡಿತಾಡೆಗ್ ಬಲ್ಲೆ, ಈರೆ ಮೋರೆಗ್ ಮೈಪುವೆ. ಬೊಕ್ಕ ಪಿದಾಯಿದ ಪಾತೆರೊ ಕೇಂಡ್ಜಿ.'
     ಮನತ್ತಾನಿ, ದೇವಸ್ಥಾನೊಡ್ ಮಾಮಲ್ಲ ಪೂಜೆ. ರುಕ್ಮಿಣಿಲಾ ಹಣ್ಣ್ಕಾಯಿ ದೆತೋಂದ್ ಪೋಯಲ್. ಅಲ್ಲಿತ್ತಿ ಬಾಕಿ ಪೊಣ್ಜೋವ್ಲೆನ ಎರ್ಕ, ತೆಲಿತ್ತೋಂದ್ ಪೋಯಲ್. ಆಲೆ ತೆಲಿಕೆಗ್, ಪಿರ ತೆಲಿಕ್ಕೆ ಆವಡ್ ಪಾತೆರೋವಡ್ ಬತ್ತ್ಜಿ. ರುಕ್ಮಿಣಿಗ್ ಸಾವಿರೊ ಚೇಳ್ ತುಚ್ಚಿಲೆಕ್ಕ ಆಂಡ್, ಆಲ್ ಆ ಪೊಣ್ಜೋವ್ಲೆನ ಒಟ್ಟುಗ್ ಪೋತ್ ಉಂತ್ಯಲ್. ಅಕ್ಲ್ ಮಾತ, ಆಲೆನ್ ಬುಡ್ದದ ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ದಿಕ್ಕ್ಗ್ ಸೀದಾ ಪೋಯೆರ್, ಆಲ್ಲಾ ಅಕ್ಲ್ ಪೋಯಿನಾಡೆಗೇ ಪೋಯಲ್. 'ದಾನೆ? ಕಲಿಕಾಲೊ...ಎಂಕ್ಲೆ ಒಟ್ಟಾಗ್ ಉಂತೆರ ಈ ಏರ್? ನಡಪ್ಪಂಚಿ!...' ಒಂಜಿ ಅಜ್ಜಮ್ಮ ದುಂಬು ಬತ್ತ್ದ್ ರುಕ್ಮಿಣಿಗ್ ಪಂಡಲ್. ರುಕ್ಮಿಣಿಗ್ ಆಶ್ಚಯರ್ೊಲಾ ದುಃಖೊಲಾ ಒಟ್ಟ್ಗ್ ಆಂಡ್. 'ನಿಕ್...ಸ್ವಾಮಿಲು ಬಹಿಷ್ಕಾರೊ ಕೊತರ್ೆರ್ ಅಂಚ...' ಇತ್ತೆತ ಪಾತೆರೊ ರಾಗತವು, ರುಕ್ಮಿಣಿ ತರೆ ದೆತರ್್ತ್ ತೂಯಲ್, ಶಂಕರ ಭಟ್ರೆ ಬೊಡೆದಿ.
ರುಕ್ಮಿಣಿ, ಅಲ್ಲ್ ಒಂಜಿ ಮಿನಿಟ್ಲಾ ಉಂತಂದೆ, ಸ್ವಾಮಿಲೆನಾಡ್ಗ್ ಪೋಯಲ್. ಆರೆ ಬಾಯಿಡ್ದ್ಲಾ ಕೇಂಡ್ದಾಂಡ್. ಆಲ್ ಅಲ್ಲ್, ಒಂಜಿ ಮಿನಿಟ್ ಕೂಡಾ ಉಂತಂದೆ, ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಪೋಯಲ್.
     ಈ ಸಂಗತಿ ನಡತಿಬೊಕ್ಕ ರುಕ್ಮಿಣಿನ್ ಏರ್ಲಾ ತೂತು ನೆಟಜ್ಜಿ. ಆಲ್ ಒಡೆಗ್ ಪೋಯಲ್ ದಾನೆ ಆಯಲ್ಂದ್ದ್ ಏರೆಗ್ಲಾ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಆ ದೇವೆರೆಗ್ ಗೊತ್ತುಪ್ಪಂದಿಪ್ಪೊ? ಉಪ್ಪು, ಆರೆಗ್ ಗೊತ್ತಿಪ್ಪು.
     ಆ ಬಾಲೆ ಮಾಧವಗ್ ಪುಟ್ಟ್ನವತ್ತೊ? ಅ...ತ್ತ್...ಎಂಚಿನೆಡ್ತಾವೆರ ಅತ್ತ್? ಬಹಿಷ್ಕಾರೊ ದಾಯೆಗ್? ಕೇಶವ ಭಟ್ರೆನ ಇಚ್ಛೆ ಪೂರಯಿಸಾವೆಂದ್ನೆಗ್. ಹೇ, ಕ್ರೂರ ಸಮಾಜೊನೇ, ನನ ಆಂಟ್ಲಾ ಕಣ್ಣ್ ಬುಲಾದ್ ತೂಲಾ!

ನವಯುಗ ತುಳು ಸಂಚಿಕೆ - 1936

 

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Story

ಕುಕ್ಕುದ ರಸಾಯನೊ
                                                                               - ಸುಳ್ಯೊತ ಮಮ್ಮದೆ

                                   

     ಸೀನಣ್ಣೆ ಎಂಕ್ಲೆ ಊರ್ಡ್ ಒಂಜಿ ಪಂಚಾಯಿತ್ ಸಾಲೆಡ್ ಮಾಸ್ಟ್ರ್. ಆಯೆ ಪುಟ್ಟ್ದಿನಿ ಬಲತ್ತ್ದಿನಿ ಮಾತ ಸೇನೆರ್ ಸೇಸಗಿರಿರಾಯೆರಳ್ಳೆ, ಅವು ದಾನೆಂದ್ ಪಂಡ್ಂಟ, ಸೀನನ ಅಮ್ಮೆಲಾ ಅಪ್ಪೆಲಾ ರಾಯೆರೆ ಹಿರಿಯೆರೆ ಕಾಲೊಡ್ದಿಂಚಿ, ಆಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲಾಲ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್, ಕಡೆಗ್ ಅಕ್ಲ್ ಸೀನನ್ ಬುಡ್ದ್ ದೇವೆರೆ ಸೇವೆಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಸೀನೆ ರಾಯೆರೆ ಇಲ್ಲಾಳ್ತ ಬೇಲೆಲಾ ಮಲ್ತೊಂದ್, ಸಾಲೆಗ್ಲಾ ಪೋವೋಂದಿತ್ತೆ. ರಾಯೆರ್ಲಾ ಇಂಬ್ಯನ್ ಪ್ರೀತಿಡ್ ಸೂವೋಂದಿತ್ತೆರ್. ಆರೆಗ್ ಬೇತೆ ಬಾಳೆಳಿಜ್ಜಾಂಡ್. ಸೀನೆ ಎಣ್ಮನೆ ಕ್ಲಾಸ್ ಕಲ್ತ್ದ್ ಪಾಸಾಯೆ. ರಾಯೆರೆ ಆಯಗ್ ಅಲತ ಒಂಜಿ ಪಂಚಾಯತಿ ಸಾಲೆಡ್ ಮಾಸ್ಟೆರೆ ಬೇಲೆ ಕೊಪರ್ಾದ್ ಒಂಜಿ ಇಲ್ಲಡೆಲಾ ಕಟ್ಟಾದ್ ಕೊರ್ಯೆರ್. ಸುಮಾರ್ ಸಮಯೊಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಆಯಗ್ ಮದ್ಮೆ ಆಂಡ್.
     ಸೀನಗೊರೊ ಮಂಗ್ಲೂರ್ಗ್ ಪೋವೋಡಾದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಅಲ್ಲ್ ಒನಸ್ಸ್ಗ್ ಸೇಸಪ್ಪ ಸೆಟ್ಟೆರಾಡೆಗ್ ಪೋವೇತೆ. ಆರೆಗ್ಲಾ ಸೀನಗ್ಲಾ ಭಾರೀ ಇಷ್ಟಾಚಾರೊ. ಸೇಸಪ್ಪ ಸೆಟ್ರ್ಂದ್ಂಡ್ ಸಾಧಾರಣೊತ್ತಾರತ್ತ್. ಆರ್ ಪಂಡ್ಂಟ ಆಲ್ಲ್ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಗೊತ್ತ್. ಓಲಾಂಡ್ಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ದಾಕ್ಲೆನ ಒಂಜಿ ಜಾಹೀರ್ಸಭೆ, ಮೀಟಿಂಗ್, ಮಿನಿ ಇತ್ತ್ಂಡ ಮೇರ್ ಅಲ್ಲ್ ಇಜ್ಜಾಂತೆ ಇಜ್ಜಿ. ಆರ್ ತೂಕೆಗ್ ಮಲ್ಲಜೀವೋ. ತುತ್ತುನಿ ಒಂಜಿ ಖದ್ದರ್ ಮುಂಡು ಆರೆ ಬೊಳ್ದಂಗಿ (ನೆಹರುಲೆನ ಸಟರ್್ದಲೆಕ್ಕ) ಮೊನಕಾರ್ ಮುಟ್ಟಲಾ ಎತ್ತೇತ್ಂಡ್ ಆರೆಗ್ ತರೆಕ್ಕ್ದೀಯೆರ ಒಂಜಿ ಗಾಂಧಿತೊಪ್ಪಿ. ಆರ್ ಬೊಲ್ಪುಗ್ ಲಕ್ಕಿಪೆಟ್ಟ್ಗ್, ತೂಕ ಕೆಂಪು ಪಕ್ಡಿದ ಬದಲ್ಗ್ ಬೊಲ್ದು ತೊಪ್ಪಿದೀಪಾವೆಂದ್ ಪನೇತೆರ್ಗ್. ಇಂದು ಅಲ್ತ, ಜೋಕುಲು ಪಂಡಿನ ಸುದ್ದಿ.
     ಒಂಜಿ ದಿನೊ ಸೆಟ್ರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಡಿನ್ನರ್ ಪಾಟರ್ಿಗ್ ಬರೋಡ್ಂದ್ತ್ ಒಂಜಿ ಆಮಂತ್ರಣೊ ಪತ್ತೊಬತ್ತ್ಂಡ್. ಅವ್ವೇ ಸಮಯೊಡ್ ಸೀನೆ ಆರೆ ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಪೋದಿತ್ತೆ. ಸೆಟ್ರ್ ಬಯ್ಯನಗ ಡಿನ್ನರ್ ಪಾಟರ್ಿಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಒಟ್ಟ್ಗ್ ಸೀನನ್ಲಾ ಲೆತೋಂಡೆರ್.
     ಆನಿತ ಒನಸ್ಸ್ಡ್ ಕುಕ್ಕುದ ರಸಾಯನೊ ಸೀನಗ್ ಮೆಚ್ಚ್ದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಆಯಗ್ ನನಲ ಕೇಂಡ್ದ್ ಸಿನೊಡ್ಂದ್ಡ್ ಆಸೆ, ಆಂಡ ಆತ್ ಜನೊತೆದ್ರ್ಗ್ ಕೇನುನಿ ಎಂಚ. ಆಸೆ ಪನ್ಪುನಿ ಹಾಳ್. ಸೀತೆ ಉರೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ದ ಆಸೆಡ್ ದಾನೆಮಾತ ಅನಥರ್ೊ ಮಲ್ತೋಂಜಲ್. ಡಿನ್ನ್ರ್ಪಾಟರ್ಿ ಕರೀಂಡ್. ಮನದಾನಿ ಸೀನೆ ಊರ್ಗ್ ಪಿದಾಡ್ಯೆ, ಸೇಸಪ್ಸೆಟ್ರೆಡ ಪಂಡೇ ಮಾಕರ್ೆಟ್ಗ್ ಪೋದ್ ಒಂಜೇ ಮುಕ್ಕಾಲ್ ರೂಪಾಯಿದ ಒಂಜಿ ಡಜನ್ ಕುಕ್ಕು ದೆತೊಂಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಬಸ್ಸ್ಡ್ ಕುಲ್ಯೆ. ಈ ಕುಕ್ಕ್ ಬೊಡೆದಿಡ ರಸಾಯನೊ ಮಲ್ಪಾವೆರ.
     ಮಲ್ಲ, ಮಲ್ಲ ಕುಕ್ಕ್ಲೆನ್ ತೂದ್ ಸೀನನ ಬೊಡೆದಿ ಸೀತಮ್ಮಗ್ ಸಂತೋಸಾಂಡ್. ಸೀನೆ 'ಪಂದರ್ೆರೆದೀಡ್, ರಸಾಯನೊ ಮಲ್ಪೊಡು' ಪಂಡೆ. 'ಅವೆಂಚಿ ರಸಾಯನೊ?' ಕೇಂಡಲ್ ಸೀತ, ಸೀನೆ ಮಂಗ್ಲೂರ್ಡ್ ನಡತ್ತಿನಮಾತ ಪಂಡೆ. ಆನಿ ನಿಕ್ಲೆ ನಾಲಗೆ ಒಂಜಿ ಕುಕ್ಕ್ದ್ ರುಚಿತೂಂಡ್. ಮನದಾನಿ ಸೀತಮ್ಮ ಆಪೆತಿಲ್ಲಾಡೆದ ಜೋಕುಲೆನ ಲೆತ್ತ್ದ್ ಒಂಜಿ ಕುಕ್ಕ್ ಮೂರ್ದ್ ಕೊರ್ಯಲ್, ಸೀನಣ್ಣೆ ಸಾಲೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ದ್ 'ಪಂದರ್್ತ್ಂಡ? ತೂಕ, ಪಂಡೆ. 'ಅವು ಈರೆಗ್ದಾಯೆ? ರಸಾಯನೊ ಮಲ್ಪುನ ಯಾನತ್ತೊ?' ಪಂಡ್ರಿಯಲ್ ಸೀತಮ್ಮ. ಸೀನಣ್ಣೆ ಅಯಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಪಾತೆರ್ಜೆ.
     ಸೀತಮ್ಮ ರಸಾಯನೊಗ್ ನಾಲೈನ್ ಕುಕ್ಕ್ಯಾವ್ಂದ್ ಆಪೆತಿಲ್ಲಡೆ ಮಾಪಕ್ಕಗೊಂಜಿ ಕೊರ್ಯಲ್, ಈ ಸುದ್ದಿ ಪಾಚಕ್ಕಗ್ ಗೊತ್ತಾಂಡ್, ಬೊಕ್ಕ ಆಲೆಗ್ಲಾ ಒಂಜಿ ಕೊರ್ಂಡ್ ಪನ್ಕ. ಬಯ್ಯನಗ ತಿಗರ್ೋಂದ್ ಎಂಕಪ್ರೈಲೆ ಮಗಲ್ ಸುಶೀಲ ಬತ್ತಲ್. ಇವರ್ೆಲರ್ಾ ಪಂಚಾತಿಕೆ ಹಾಕೋಂದ್ ಕುಲ್ಯೆರ್. ಸುಶೀಲ ಪಿದಾಡ್ನಗ ಸೀತಮ್ಮ ಮಲ್ಲ ಮನಸ್ ಮಲ್ತ್ದ್ ರಡ್ಡ್ ಕುಕ್ಕ್ ಕೊರ್ಯಲ್. ಐತ ಪರಿಮಳೊ ತಡೆವಾಂದೆ ಆಳ್ಲಾ ಒಂಜಿ ಮೂರ್ಯಳ್. ಸೀನೆ ಬಯ್ಯನ ಬತ್ತೆ. 'ಐಡ್ದ್ ಒಂಜಿ ಕೊಂಡ, ಒರಿನ ಪತ್ತ್ ಯಾವ್' ಪಂಡೆ ಸೀನೆ. ಸೀನಗ್ ದಾನೆ ಗೊತ್ತ್ ಸೀತಮ್ಮನ ಬಿತ್ತ್.
     ರಸಾಯನೊತ್ತ ದಿನ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಸೀನೆ ಮದ್ಯಾನೊಗ್ ಸಾಮಾನ್ ಕೊಂಡುಕೊರ್ದ್ ಸಾಲೆಗ್ ಪೋಯೆ. ಸೀತಮ್ಮ ಇಂಚಿ ಕುಕ್ಕ್ಮೂರ್ದ್ ದಿಕ್ಕೇಲ್ಗ್ ದೀಯಲ್ (ಮಲ್ಪೆರ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ), ಒಂಜಾತ್ ಉಪ್ಪ್ಪಾಡ್ಯಲ್. ಬೊಕ್ಕ ಬೆಲ್ಲೊ ಗುದ್ದ್ದ್ ನೀರ್ಡ್ ಕಲತ್ತಲ್. ಲತ್ತ್ ಮುನ್ಚಿ ಕೊಯ್ದ್ ಪಾಡ್ಯಲ್. ಐನ್ ಕುಕ್ಕ್ದ ಪಾತ್ರೊಗ್ ಸುರಿತ್ತಲ್. ಅವ್ ಬೆಯ್ಯರಾನಗ ಸೀನೆ (ಏಪೋಡ್ದ್ಲಾ ಬೇಗೊ) ಸಾಲೆಡ್ದ್ ಬತ್ತೆ. ಅಡಿಗೆ ಕೋಣೆತ ಬಾಕಿಲ್ ಪಾಡ್ದಿತ್ತ್ಂಡ್. ತಟ್ಯೆ ಮೆಲ್ಲ ಪೋದ್, ಪಿದಾಯಿಕೊಲ್ಲೊಡು ಸೀತಮ್ಮನ ಓರ್ಡರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಸೀನೆ ಅಂಚನೇ ಮಲ್ತೆ. ಐನ್ ನಿಮಿಷೊ ಕರಿಂಡ್, ಸೀನಗ್ ಮನಸ್ಸುಂತ್ಜಿ, 'ಯನ ಸೀತು, ದಾನೆ ಮಲ್ಪುವಲ್?' ಪಂಡೆ ಸೀನೆ. 'ರಸಾಯನೊ ಮಲ್ಪುವಲ್' ಉಪಾಯಿಡ್ದೇ ಉತ್ತರೊ ಬತ್ತ್ಂಡ್. 'ಯಾನ್ ಉಲಾಯಿ ಬರೊಲಿಗೆನ?' ಪಿದಾಯಿದ ಪ್ರಶ್ವೆ. 'ಬಲ್ಲಿಗೆ' ಉಲಾಯಿದ ಉತ್ತರೊ.
     ಚುಯಿ... ಜಿರಿ ಜಿರಿ ಜಿರ್ರ್ಂದ್ದ್ ರಸಾಯನೊಗ್ ಕೊರಿ ಒಗ್ಗರಣೆ ಕೇಂಡ್ಂಡ್. (ಥೂ) 'ಅಯ್ಯೋ! ಅಯ್ಕ್ ಒಗ್ಗರಣೆ ಕೊರೆರಿಜ್ಜೀ.....' ಸೀನೆ ಲಕ್ಕುದುಂತ್ದ್ ಪಂಡೆ. 'ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತುಂಡು...' ಬೊಕ್ಕ ಪತ್ತ್ ನಿಮಿಷೊ ಕರೀಂಡ್, 'ನನ ಬರೋಲಿ' ಸೀತಮ್ಮ ಬಾಕಿಲ್ ದೆತ್ತ್ಲ್. 'ಈಡೆಗೇ ಬರಡ್' ಸೀನೆ ಮೇಜತೆಕ್ಕ ಕುಲ್ಯೆ. ಆಲ್ ಬಟ್ಟಲ್ಗ್ ಪಿನೀದ್ ಮೈತಲ್. 'ಅಯ್ಯೋ! ನೆಕ್ ಮುನ್ಚಿ ಪಾಡ್ದನದೇ, ಹಾಲಾದ್ ಪೋವಡ್.' ಪಿನೀದ್ ಬಾಯಿಗ್ ದೀದ್ 'ನಿನ್ನ ಕಮರ್ೊ...ನಿನ್ನ ಸಾವು ರಂಡೆ! ಏತ್ ಕುಕ್ಕ್ ಪಾಡ್ದ?' (ಒಂಜೇ ಮುಕ್ಕಾಲ್ರುಪಾಯಿ ಕೊರಿ ಕುಕ್ಕುತ್ತ) 'ಪತ್ತಲಾ ಪಾಡ್ದೆ. ಕೊರಂಟ್ ಮಾತಾ ದಕ್ಯೆ. ರಡ್ಮೂಜಿ ಕೊರಂಟುಂಡಾತೆ.' ಸೀತಮ್ಮ ಪಂಡಾಲ್. 'ನಿನ...ಬೊಜ್ಜೊ ಪುಣ...ಬರೆ!' 'ರುಯೀಂ' ಸೀನನ ಕೈಟಿತ್ತಿ ಕೊರಂಟ್ ಸೀತಮ್ಮನಡೆಗ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಆಲ್ ಮೋರೆ ತಿಗರ್ಾಯಲ್. ಅವು ಆಲೆ ಕೆನ್ನೆಟ್ ಕುಲ್ಲುಂಡು. ಸೀತಮ್ಮ ಮಗ್ರ್ಯಲ್. 'ನಿಕ್ ದಾಡಿ...' ಪಂಡೋಂದೆ ಸೀನೆ ಪಿದಾಯಿ ಪೋಯೆ. ಪೆರಪ್ಪ ಬನ್ನಗಲಾ ಆಲ್ ಅಂಚನೇ ಇತ್ತಲ್. ಸೀನಗ್ ಗಾಬರಿ ಆಂಡ್. ಉಪಚಾರೊ ಮಲ್ತೆ. ಮನದಾನಿ ಸೀತಮ್ಮ ಅಪ್ಪೆನಿಲ್ಲಡೆಗ್ ಪೋಯಲ್.
     ಸೀತಮ್ಮ ಪೋದ್ ತಿಂಗೊಲು ಒಂಜಾಂಡ್, ರಡ್ಡಾಂಡ್, ರಡ್ಡ್ ಪೋತ್ ಮೂಜಾಂಡ್. ಸೀನನ ಬೇಜಾರೋ ಆತೀತ್ತತ್. ಬೋಡಾಯಿನಾತ್ ಕಣ್ಣೀರ್ದೀಡ್ಯೆ. ಮನಸ್ಸ್ಗಟ್ಟಿ ಮಲ್ತೊಂದ್ ಆಳಾತೆ ಬರೊಡು ಪಂಡೊಂಡೆ. ನಾಲೈನ್ ದಿನೊತ್ತಗ ಒಂಜಿ ಕಾಗದೊ ಬತ್ತ್ಂಡ್, ಸೀತಮ್ಮ ಬಂಜಿನಾಲ್ಂದ್ದ್. ಸೀನೆ ಸಂತೋಸೊಡ್ ಆಸಿಂಗೊಲ್ತ್ ಸಂಬಳೊ ಪೋರ ಕಡಪುಡ್ಯೆ. ಪತ್ತದ್ನೈನ್ ದಿನೊತ್ತುಲಾಯಿ, ಕುಡೊಂಜಿ ಕಾಗದೊ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಐಟ್ 'ಸೀತಮ್ಮ ಪೆದ್ಯಲ್. ಆಣ್ ಬಾಲೆ, ಕೂಡ್ಲೆ ಬರೊಡು'ಂದಿತ್ತ್ಂಡ್, ಸೀನೆಕಾಗದೊ ಬರೆಯೆ, 'ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಷನ್ ವಕರ್್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರ್ ಬರಿಯೆರಾಂಡ್. ರಜೆ ತಿಕ್ಕೆರೆ ಏಳೆಣ್ಮೊ ದಿನೊ ಉಂಡ್. ಇತ್ಯಾದಿ ...ಇತ್ಯಾದಿ.'
     ಹಾ! ಹಾ! ಪನ್ಪುನೆತುಲಾಯಿ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಷನ್ ಮುಗಿತ್ತ್ ರಜೆಲಾ ತಿಕ್ಸ್ಂಡ್. ಸೀನೆ ಮಾಮನಿಲ್ಲಡೆಗ್ ಪಾಯರ್ೆ. ಸೀನೆ ಬನ್ನಗ ಸೀತಮ್ಮ ಕಾರ್ದ ಮಿತ್ತ್ ಬಾಲೆನ್ ದೀವೊಂದಿತ್ತಲ್. ಇವರ್ೆರೆಗ್ಲಾ ಸಂತೋಸಾದ್ ಕಣ್ಣ್ಡ್ ನೀರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. 'ರಾಮಣ್ಣೆಂದ್ತ್ ಪುದಾರ್ ದೀತೊ? ಆವೆ?' ಕೇಂಡಲ್ ಸೀತಮ್ಮ, 'ಐಡ್ತ್ ರಸಾಯನೊದ ಕೊರಂಟ್ಂದ್ತ್ ಪುದಾರ್ ದೀತ್ವರ್ಡ ಲಾಯಿಕಿತ್ತ್ಂಡ್' ಬಾಲೆಗ್ ಮುತ್ತಕೊರೋಂದ್ ಸೀನೆ ಪಂಡೆ. ಇರ್ವೆರ್ಲಾ ಇಂಚನೇ ಏತ್ಪೊತರ್್ ಸರಸಗೊಬ್ಬೊಂದಿತ್ತೆರೋ ಏರೆಗ್ ಗೊತ್ತು......

ನವಯುಗ ತುಳು ಸಂಚಿಕೆ - 1936

 

Navayuga Tulu Sanchike 1936 - Poem

ಅಲ್ಪನ ಐಶ್ವರ್ಯೊ ಮರಿಯಲೊದ ತುದೆತಲೆತೊ
                                  - ಸಂಪಾಜೆ ಮುಂಡಪ್ಪ ರೈ, ದೇಶಕೋಡಿಕಾರ್

(ಧಾಟಿ: ತುಳುತ ನಾಡೊಳು ಹೊಳಲು ಮೆರೆವುದು ಹಳೆಯ ಕಾರ್ಕಳ ಎಂಬುದು)

ಪರಪು ತುದೆ ಈ ಪಳಪಳನೆ ಪರತೊಂದು ಮೆಲ್ಲನೆ ಪೋಲಗೆ.
ಪರಪು ನೋಟೊಲ, ಶಬ್ದೊಗುಳುಗುಳು, ತೂಯೆರಾತ್ ಪೊಲರ್ುಗೆ.
ತುದೆಲಸಾಗ್ಲ ಸಾವದಾನೊಡು ನಿನ್ನ ಅಂದೊನು ತೋಜಲ
ತುದೆನೆ ಪರಪುಲ ಜಲೊತ ಆಶ್ರಯೊ ಬೇಗೊನೆಂಕ್ಲೆಗ್ ಕೊರ್ಲಯ.
ನಿನ್ನ ನೀರ್ನ್ ಪರ್ದ್ ಸನ್ತಸೊ ಪಡೆಪೊ ಜೀವೊದ ಜನ್ತುಲು.
ನಿನ್ನ ನೀರ್ಡ್ ಪೈರುಪಚ್ಚೆನ್, ಮಲ್ತ್ ತಿನ್ಪೊಯ ಎಂಕುಲು.
ಅರೆಗಾಲೊದಾತುದೆ ಈಯೆ ಪೊರ್ಲುದ ಸಂಪುಮಲ್ಪಿನ ಮದ್ಮಲ್
ಬರುವೆರೇರ್ಲ ನಿನ್ನ ಅಂದೊನು ತೂವೆರಪಗನೆ ಅರೆಗಲೊ.
ಆಂಡ ತುದೆನೇ ಇನಿಲದಾನೆಗೆ ತೂಯೆರೀತೀ ಭೀಕರೊ?
ಕಂಡೆಬಲ್ಲೆಲು, ಬೆದ್ರ್, ಮುರೊಕೊಲು, ಕೊನೊಪು ನೋಡೆಯ ಈತರೊ?
ಕೆಂಪುದಾನೆಗೆ ನಿನ್ನ ನೀರ್ಲ ಸ್ವಚ್ಛಜಲೊನೀ ದಾಂದಯ?
ಇಂಪುಕಳೆಯನೆ ಸ್ವರೊತ ಅನ್ದೊನು ನೀರ್ ದಾನೆಗೆ ಮಂದೊಯ?
ದಾನೆ ಭೀಕರೊ ದಾನೆ ಗೌಜಿಗೆ ನಿಕ್ಕ್ ಇನಿತಾ ದಿನೊಟುಲ?
ದಾನೆ ಆವೊಟು ಎಂದ್ ಗ್ರಹಿಪುವ ಪ್ರಳಯದಿಚ್ಚೆನ್ ಮಲ್ಪಡ.

ಬರ್ಸೋ ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಈತ್ ದಾಯೆಗ್ ನಿಕ್ಕ್ ಕೊಂಬುಲ ಬರ್ಪುಂಡು!ಬರ್ಸೋ ನಂಬಡ ಒಂತೆದಿನೊತ ಗೊಬ್ಬು ಗೊಬ್ಬುದು ಪೋಪುಂಡು.
ದಡೊನು ಬುಡುದುಗೆ ಮಿತ್ತ್ ಏರ್ಕ್ ದ್ ದಾಯೆ ಎಂಕ್ಲೆನ್ ಕೆರ್ಪಯ?
ದಡೊನು ಬುಡುದು ತಿತರ್್ಜಪ್ಪುಗೆ ಉಂದುಲ ಒಂಜಿ ಪೊಲರ್ೊಯ?
ಕಲ್ಲ್ಬಲ್ಲೆನ್ ದಾಯೆಕನತ್ದ್ ಬುಳೆತನಾಶೊನು ಮಲ್ಪುವ?
ಬೊಳ್ಳೊ ಏರ್ದ್, ನೆರೆಲ ಉಂತುದು, ದಾಯೆ ಹಾಳ್ ಮಲ್ಪುವ?
ಬಸರ್ೊ ಬತ್ತಿನ ಕೂಡ್ಲೆ ದಾನೆಯ ನಿಕ್ಕ್ಲೀತ್ ಕ್ರೌಯರ್ೊಗೆ?
ಬಸರ್ೊನಂಬಡ ನಾಲ್ದಿನೊತಾ ಬಾಳ್ವೆಲಯಿಕ್ಲ ತೂಲಗೆ.
ನಾಲ್ ದಿನೊತ ಗವರ್ೊನೇಪೊಲ ದಾಯೆತೂಪವ ಲೋಕೊಗು?
ಕಾಲೊಕರಿನಗ ಬಸರ್ೊರಾಜನ ನಿನ್ನದಪರ್ೊಲ ಓಲುಗೆ?
ತುದೆನೆ ಪರಪುಲ ಪಳಪಳನೆ ನಿನ್ನ ದಪರ್ೊನು ನೀಗ್ಲ.
ತುದೆನೆಸಾಗ್ಲ ಸ್ಹಾಯೊಮಲ್ಪುಲ ನಿನ್ನ ಪೊಲರ್ುನು ತೂಪಲ.
ನಿನ್ನ ಭೀಕರೊ ರೂಪಗೇರ್ಲ ಬಗ್ಯೆರಾಂಡಲಾ ಶಾಸ್ವತೊ,
ನಿನ್ನ ಸೌಮ್ಯೊನು ತೋಜದೆಂಕ್ಲೆಗ್ ಪುದರ್ ಪಡೆಲಗೆ ಶಾಶ್ವತೊ.


ನವಯುಗ ತುಳುಸಂಚಿಕೆ - 1936
 

KANTHABARE-BOODABARE

ಮುದ್ದು ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆ ಅವರ - ಕಾಂತಬಾರೆ ಬೂದಬಾರೆ

ಪು. ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಭಟ್ಟ

ನನ್ನ ನಿಡುಗಾಲದ ಗೆಳೆಯರಾದ, ಶ್ರೀ ಮುದ್ದು ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆಯವರು,ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಂಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾಂತಬಾರೆ - ಬೂದಬಾರೆಯರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಅಪೂರ್ವ ಕೃತಿಗೆ, ನಾಲ್ಕು ವಾಕ್ಯಗಳ ಹರಕೆ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ನನಗೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವರು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲೊಮ್ಮೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಓದಿ ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಇದೀಗ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿರುವ ಕೃತಿಯನ್ನು ಕೂಡ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಓದಿದ್ದೇನೆ. ಮೊದಲ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಅಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣವಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಈಗ ಮತ್ತೆ ಪುನಃ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಟ್ಟು ಹೋದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಮಹನೀಯರ ಸಂದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಯಾರುಯಾರೋ ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಕುಳಿತು ಓದಿ, ಮಾಡಿದ ಅಧ್ಯಯನವಿದಲ್ಲ. ವಿಷಯ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆಯ ಮೂಲೆ, ಮೂಲೆಗಳಿಗೆ, ಅವರ ಜೈತ್ರ ಯಾತ್ರೆ ನಡೆದಿದೆ. ಸಂಗ್ರಹ ಕಾರ್ಯ ಸಣ್ಣ ಕೆಲಸವಲ್ಲ. ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಒಂದೆರಡಲ್ಲ, ಹತ್ತು ಹಲವು. ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರು, ಒಮ್ಮೆ ಕೊಟ್ಟ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಮಗದೊಮ್ಮೆ ಕೇಳುವಾಗ ಬೇರೆಯೇ ಹೇಳುವುದಿದೆ, ಒಬ್ಬ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಬೇರೊಬ್ಬ ಅದು ತಪ್ಪೆಂದು ವಾದಿಸುವುದೂ ಇಲ್ಲವೆಂದಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಂದರ್ಶಕನಿಗೆ ಅದ್ಭುತ ಸಹನೆ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೇಳಿ ಕೊನೆಗೆ ನಮ್ಮ ವೈಚಾರಿಕತೆಯ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಖಚಿತ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆಯವರು ಎತ್ತಿದೆ ಕೈಯೆಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹೇಳಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ಕೃತಿ ಓದುವಾಗಲೇ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.

 ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಈ ಉಭಯ ವೀರರ ಕುರಿತು, ಮಾತಾಡುವುದು, ಬರೆಯುವುದು, ಓದುವುದು, ಕೇಳುವುದೆಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಖುಶಿ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರು ಓಡಾಡಿದ ಸೀಮಂತೂರು, ಅಲ್ಲಿರುವ ಕೆಳದಿರಾಜರ ಕೋಟೆ, ಕಂದಕ, ಕಂಬಳ, ಬಾಕಿಮಾರು, ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಥಾನ, ಜನಾರ್ದನ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕುಬೇರು, ಪುನರೂರು ಇವೆಲ್ಲ ನಾನು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಡಿದ ನೆಲ, ನನ್ನ ಜಾನಪದ ಆಸಕ್ತಿ ದಾಂಗುಡಿಯಿಟ್ಟದ್ದು, ಹಿರಿಯರಿಂದ ಈ ವೀರ ಸೋದರರ ಕತೆ ಕೇಳುವಲ್ಲಿಂದ ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯವಚನ. ಸೀಮಂತೂರಿನ ಕೋಟೆ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಕೆಳದಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಗಾವಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ರಾಮರಾಜ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಒಂದು ಮನೆ, ಕಳೆದ ಶತಮಾನದ ಆದಿಭಾಗದವರೆಗೆ ಸೀಮಂತೂರಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಅವರ ಕೊನೆಯ ಕುಡಿ ರಾಯಪ್ಪ ಎಂಬವರಿದ್ದರು. ಸೀಮಂತೂರು ದೇವಳದ ಬಡಗು ಬದಿಯ ಸಣ್ಣ ಹೊಳೆ ದಾಟುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ’ಕನಡೆರ್ ಕಡ" ಎಂದು ಹೆಸರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನು ಸೀಮಂತೂರಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದನೆಂಬ ಮಾತೊಂದಿದೆ. ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಸಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕೊಟ್ಟವರು ಕೆಳದಿ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅರಸರು (1526-1763). ನೀರಿನ ಹರಿವುಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟ ಕಟ್ಟುವುದು, ಕೆರೆಗಳನ್ನು ತೋಡಿಸುವುದು, ಮದಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಇಂತಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿವೆ. ಈ ಅವಳಿ ವೀರರು ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದರೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಅವರ ಬೀರ ಪಾಡ್ದನದಲ್ಲಿ ’ಉರಿ ನರ್ಸ’ (ಉಗ್ರ ನರಸಿಂಹ) ದೇವರ ಸ್ಮರಣೆಯಿದೆ. ಉಗ್ರ ನರಸಿಂಹ ದೇವರು ಕ್ರಿ.ಶ. 1500ರ ಬಳಿಕ ಮೂಲ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯಾದದ್ದು. ಆದಕಾರಣ ಬಾರೆಯರು ಆ ಬಳಿಕ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದಿರಬಹುದಲ್ಲವೆ?

 ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಎಕ್ರೆ ಜಮೀನುಗಳಿಗೆ ನೀರುಣಿಸುವ ಅನೇಕ ಕಟ್ಟಗಳಿವೆ. ಮದಕ, ಕೆರೆ, ಬಾವಿಗಳಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಕಾಂತಬಾರೆ, ಬೂದಬಾರೆಯರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಕಾರ್ನಾಡು ಬೀದಿಸಾನ, ನಡಿಸಾಲು ಬಾಕ್ಯಾರ ಕೋಡಿ, ಸೀಮಂತೂರ ಭಾವಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ತೋಡಿದ ಬಾವಿಗಳಿವೆ. ಅವರ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಪುಟ್ಟಾಡಿ ಕಟ್ಟ, ಪುನಾರ ಕಟ್ಟ, ಒಂಬರ್ತಲ (ಪಲಿಮಾರು) ಕಟ್ಟಗಳ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಗಳಿಗೆಲ್ಲ ದೈವೀಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಳ ನಾಗ, ಬ್ರಹ್ಮ, ರಕ್ತೇಶ್ವರಿ, ಪಂಜುರ್ಲಿ ದೈವಗಳ ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ, ಅವರು ಬದುಕಿದ್ದ ಅವಧಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದಾಗ, ಅದೊಂದು ಗೊಂದಲದ ಗೂಡಾಗಿತ್ತು. ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಆಡಳಿತೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅರಸರು, ಕೆಳದಿಯರಸರ, ಹಾಗೂ ಹೈದರಾಲಿ, ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ, ಉಪಟಳದಿಂದ ಅವನತಿಯ ಪಥ ಹಿಡಿದಿದ್ದರು. ಹಳೆಯ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ, ಪ್ರಜೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಅವರಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಗೌರವ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಾಮಾಜಿಕ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಭಾ ಮರ್ಯಾದೆ ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಸಮಯ ಸಾಧಕರು ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈವೊಂದು ತುಮುಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸೋದರರು ಅರಸರ ಪಕ್ಷ ಹಿಡಿದುದರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಗದ ವಿರೋಧ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಂತಾಯಿತು. ಅವರ ಅವಸಾನದ ಬಳಿಕ ಅವರನ್ನು ದೈವೀಕ ಪುರುಷರೆಂದು ಆರಾಧಿಸಲು ಒಂದು ವರ್ಗ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಉತ್ಸಾಹ ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆದಕಾರಣ ಅವರು ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಚಿತ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವಂತಾಯಿತೆನ್ನಬಹುದು. ಇದೊಂದು ನನ್ನ ಊಹೆ ಮಾತ್ರ.

 ಇದೀಗ ಕಾಂತಬಾರೆ-ಬೂದಬಾರೆಯರ ಕುರಿತು ಅಧ್ಯಯನ ಕೃತಿಯೊಂದು ಸಂಪನ್ನಗೊಂಡಿರುವುದು ಒಂದು ಸಾರ್ಥಕ ಪ್ರಯತ್ನ. ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆಯವರು ಜಾನಪದ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಪಂಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಮಾನ್ಯರು. ಅವರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಬಿಡಿ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲದೆ ಇಡಿಯಾಗಿ ಈ ಅವಳಿ ವೀರರ ಕೃತಿ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಇವರು ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಮೂಲ್ಕಿ ಸೀಮೆಯ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸುತ್ತಾಡುತ್ತಲೇ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಳಿಕೊಂಡು ಹೋದರೆ ಇನ್ನೂ ಕೂಡ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳು ಕೇಳಿ ಬರಬಹುದು. ಅದೇನಿದ್ದರೂ ಈಗ ಇದನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಕೃತಿಯೆಂದು ಒಪ್ಪಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಎಲ್ಲರಿಂದಲೂ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಒದಗಿಬರಲೆಂದು ತುಳುನಾಡಿನ ಮಣ್ಣಿನ ದೇವರಾದ ನಾಗಬ್ರಹ್ಮರಲ್ಲಿ ಕೈಮುಗಿದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತೇನೆ.

 

ಜನಪದ ಅವಳಿ ವೀರರು ಕಾಂತಬಾರೆ ಬೂದಬಾರೆ

(ಪರಿಷ್ಕೃತ ಅಧ್ಯಯನ)  

(Along with abridged English version)

ಮುದ್ದು ಮೂಡುಬಳ್ಳೆ

ಪ್ರ -

 GELEYARA BALAGA PRAKASHANA

C-2, Akashavani Quarters,

Urva Stores, MANGALORE - 575 006

First Impression - 2011

Pages - XN+4+246

Price 150

Mobile 9972170192